Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-52 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op maandag 28 februari maakten Chiao en Sharipov hun tweede ruimtewandeling gedurende hun verblijf in het ruimtestation. Hierbij gebruikten ze de Russische pakken en de luchtsluis Pirs. Het tweetal installeerde extra antennes en een GPS-ontvanger op de Zvezda module, welke vanaf 2006 tijdens het rendez-vous en de koppeling met het Europese vrachtschip ATV gebruikt zullen worden. Ook werd een kleine, 5 kg zware satelliet uitgezet tijdens de ruimtewandeling. Dat gebeurde door het kunstmaantje simpelweg een klein duwtje te geven zodat het zich van het station verwijderde. De ruimtewandeling duurde met 4,5 uur ongeveer een uur korter dan gepland.
Ongeveer vijf minuten nadat de ruimtewandelaars de luchtsluis weer waren binnengegaan, genereerde een van de nog twee functionerende gyroscopen ongewoon hoge trillingen. Technici op aarde zijn bezig het probleem te analyseren. Mocht de gyroscoop geheel uitvallen dan zou dat betekenen dat er nog maar een werkende gyroscoop over zal zijn en dat is te weinig om het station te kunnen oriënteren. Het ISS zal dan nog de Russische stuurraketten kunnen gebruiken om de stand te kunnen regelen.

De space shuttle Discovery is op 29 maart van haar hangar overgebracht naar het Vehicle Assembly Building, alwaar het op 30 en 31 maart tegen de grote brandstoftank en de twee opduwraketten gemonteerd werd. Op dinsdag 5 april zal de volledige shuttlecombinatie op haar mobiele platform naar lanceerplaats 39B gereden worden. De lancering van de Discovery voor missie STS-114 is momenteel voorzien voor 15 mei.

Het zonnestelsel in

NASA heeft bekend gemaakt dat het belangrijkste instrument aan boord van de komeetsonde Deep Impact, een telescoop waarmee op 4 juli 2005 de inslag van een projectiel op de komeet 9P/Tempel waargenomen moet worden, niet optimaal scherp gesteld kan worden. Vluchtleiders hebben dit probleem pas geïdentificeerd toen het instrument na de lancering werd getest. Hierdoor zullen de te maken beelden minder scherp zijn dan oorspronkelijk bedoeld was. Toch gaat NASA ervan uit dat de missie nog voldoende wetenschappelijke resultaten zal opleveren.

De Amerikaanse Saturnusverkenner Cassini heeft op 31 maart voor de vierde maal de maan Titan gepasseerd. De kortste afstand bedroeg ditmaal 2400 km.

Recente lanceringen

• 2005 Mrt 29 • 21:31 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Proton-K
  • Express AM-02 • Massa: 2600 kg • Volgnr.: 2005-010A
    Russische communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 80 graden oosterlengte. De satelliet zal gebruikt worden door zowel Russische overheids- als commerciële gebruikers in Azië.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld.
Op 2 maart om 20:10 uur koppelde de onbemande Progress M-52 aan de achterste koppelpoort van de Zvezda module. Naast de normale voorraden zoals brandstof, zuurstof, water, levensmiddelen, bracht de capsule onder andere ook een nieuwe warmtewisselaar naar het station. Hiermee werd de luchtsluis Quest gerepareerd zodat deze later dit jaar weer gebruikt kan worden voor ruimtewandelingen. Verder werden speciale camera’s en lenzen aangevoerd waarmee in mei het hitteschild van de naderende shuttle Discovery geïnspecteerd kan worden.
Een van de vier gyroscopen, die de standregeling van het station verzorgen, is op woensdag 16 maart uitgevallen. Wederom lag de oorzaak in eenzelfde stuk elektronica welke vorig jaar ook al defect raakte. Omdat er al in juni 2002 een gyroscoop defect was geraakt, beschikt het station momenteel dus maar over twee werkende gyroscopen. NASA meldde dat het falen geen invloed zal hebben op het verloop van het bezoek van de shuttle Discovery.

De oude Progress M-51 heeft op 9 maart haar omloopbaan verlaten en is vervolgens in de dampkring verbrand. Vluchtleiders hadden na de ontkoppeling van de Progress op 27 februari nog enkele technische experimenten met het toestel uitgevoerd alvorens het definitief af te danken.

Het zonnestelsel in

De in maart 2004 gelanceerde Europese komeetverkenner Rosetta passeerde op 4 maart voor de eerste maal de aarde. De dichtste nadering vond plaats om 22:09 uur op 1954 km boven de Grote Oceaan ten westen van Mexico. Als oefening werden tijdens de passage de instrumenten van Rosetta gebruikt om de aarde en de maan te observeren. Door diverse passages van de aarde en Mars kan Rosetta in 2014 de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko bereiken.

Recente lanceringen

• 2005 Mrt 11 • 21:42 UT • Lanceerplaats: Cape Canaveral • Draagraket: Atlas-5
  • Inmarsat 4-F1 • Massa: 5959 kg • Volgnr.: 2005-009A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 65 graden oosterlengte. De satelliet zal gebruikt worden voor het verzorgen van communicatie en multimediadiensten voor mobiele gebruikers.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-51 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op 16 februari om 00:22 uur werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-51 gedurende 7 minuten en 37 seconden ontstoken, waardoor de baan van het ruimtestation met gemiddeld 3,3 kilometer verhoogd werd naar 360 kilometer boven het aardoppervlak.
Nadat Chiao en Sharipov de Progress M-51 hadden volgeladen met afval en overbodige spullen, werd het toestel op 27 februari om 16:06 uur losgekoppeld. De Progress M-51 zal tot 9 maart nog zelfstandig vliegen terwijl de Russische vluchtleiders nog enkele technische experimenten met het toestel uitvoeren. Pas daarna zal het toestel de atmosfeer in gedirigeerd worden.
Al op 28 februari werd nieuwe Progress M-52 gelanceerd, welke op 2 maart aan de achterste koppelpoort van de Zvezda module zal aankoppelen.

Kunstmanen en satellieten

De eerste experimenten aan boord van de derde Nederlandse kunstmaan, Sloshsat, zijn inmiddels uitgevoerd. Omdat sensoren op de vloeistoftank niet functioneren, is echter een gedeelte van de wetenschappelijke opbrengst verloren gegaan. De onderzoekers hebben het programma aangepast zodat een gedeelte van de gewenste gegevens toch verkregen kan worden.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse sonde Cassini heeft op 15 februari de grootste Saturnusmaan Titan op een afstand van 1.577 kilometer gepasseerd. Het radarinstrument van Cassini kon tijdens deze passage voor het eerst een grote krater, Circus Maximus genoemd, met een diameter van 440 kilometer in hoge resolutie waarnemen. Dit was de derde passage van Titan, en de eerste sinds op 14 januari de Europese Huygenssonde afdaalde naar het oppervlak.

Recente lanceringen

• 2005 Feb 26 • 09:25 UT • Lanceerplaats: Tanegashima • Draagraket: H-2A
  Dit is de eerste vlucht van een H-2A raket na de mislukte lancering op 29 november 2003.
  • MTSAT-1R • Massa: 3300 kg • Volgnr.: 2005-006A
    Japanse satelliet, die zowel voor meteorologie gebruikt zal worden alsmede het ondersteunen van de communicatie van het vliegverkeer. De kunstmaan zal uiteindelijk in geostationaire baan op 140 graden oosterlengte gebracht worden.
• 2005 Feb 28 • 19:09 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Soyuz-U
  • Progress M-52 • Massa: 7250 kg • Volgnr.: 2005-007A
    Onbemand vrachtschip met nieuwe voorraden voor het ruimtestation ISS. Dit is de zeventiende keer dat de Russen een Progress naar het ruimtestation lanceren.
• 2005 Mrt 1 • 03:51 UT • Lanceerplaats: Odyssee Platform (Grote Oceaan) • Draagraket: Zenit-3SL
  • XM-3 • Massa: 4703 kg • Volgnr.: 2005-008A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 85 graden westerlengte. De satelliet zal gebruikt worden voor het verzorgen van radio-uitzendingen voor gebruikers in de Verenigde Staten.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-51 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op 9 februari viel door een verkeerd commando een van de Amerikaanse gyroscopen uit die de standregeling van het station controleren. Door de Russische correctiemotoren te gebruiken werd het station weer in de gewenste oriëntatie gebracht, waarna de Amerikaanse gyroscoop weer zonder probleem opgestart kon worden.
Buiten dit probleem, besteedden Chiao en Sharipov hun tijd voornamelijk aan wetenschappelijk onderzoek, onderhoud en het volladen van de aangekoppelde Progress M-51 met overbodige spullen.

Kunstmanen en satellieten

In december 2002 was de eerste Ariane-5ECA enkele minuten na de start verongelukt. Daardoor was de tweede testlancering voor Arianespace, ESA en CNES extra belangrijk geworden. In tegenstelling tot de standaard Ariane-5G, kan de 5ECA tien ton in een geostationaire overgangsbaan plaatsen. In de praktijk betekent dat een Ariane-5ECA twee zware communicatiesatellieten tegelijkertijd in de ruimte kan brengen, waarmee de lanceerkosten per satelliet ruwweg gehalveerd worden. Het succes van de Ariane-5ECA is dus van cruciaal belang voor Arianespace, dat de raket commercieel exploiteert, om hun marktpositie te versterken.
De lancering werd eerst nog een dag uitgesteld in verband met problemen met het lanceerplatform. Tijdens de count-down op 12 februari voor een start om 19:49 uur UT bleef de klok op T-59 seconden stilstaan, een druksensor had een verkeerde waarde doorgegeven aan de vluchtcomputer in de raket die vervolgens onverbiddelijk het aftellen had gestopt. Het duurde bijna een zenuwslopende drie kwartier eer technici de oorzaak van het probleem gevonden hadden en konden verhelpen. De klok werd teruggezet naar T-16 minuten en het aftellen werd voor de tweede maal hervat. Om 21:03 uur UT, met nog minder dan 7 minuten resterend in het lanceervenster voor die dag, kwam dan nu eindelijk de Vulcain-2 hoofdmotor tot leven. Zeven seconden later werden de twee opduwraketten op vaste brandstof ontstoken en vertrok de Ariane-5ECA van haar platform.
Tweeëneenhalve minuut na de start werden de nu uitgebrande opduwraketten afgestoten, terwijl de eerste trap doorvloog. Dertig seconden later, op een hoogte van bijna 100 km werd ook de neuskap afgestoten. 8 minuten en 57 seconden na de start stopte de Vulcain-2 motor, waarna de eerste trap werd losgekoppeld.
Binnen tien seconden was de motor van de tweede trap tot ontsteking gebracht die tot maar liefst 24 minuten na de start bleef werken. In de minuten daarna werden achtereenvolgens de communicatiesatelliet XTAR-EUR en de Nederlandse satelliet Sloshsat precies in de geplande geostationaire overgangsbaan gebracht.

Sloshsat FLEVO werd 31 minuten en 25 seconden na de start van de Ariane-5ECA losgelaten in haar baan. Ongeveer 30 minuten later werden door het grondstation in het Australische Perth signalen van Sloshsat opgevangen wat erop duidt dat de satelliet normaal functioneert. De komende twee weken zal Sloshsat het gedrag van vloeistoffen in een tank in gewichtsloosheid onderzoeken. Hierdoor zal met een koudgassysteem regelmatig gasstootjes gegeven worden waardoor reactiekrachten de 33 liter water in de tank in beweging zal brengen. Hiermee hopen onderzoekers en technici beter het gedrag van vloeistoffen en brandstoffen in satellieten en ruimtevaartuigen beter te kunnen voorspellen.
Sloshsat is ontwikkeld door een Europees team van 22 bedrijven onder leiding van het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR). De satelliet zal ongeveer twee weken werken totdat het stifstof voor het koudgassysteem op zal zijn.
Na de in 1974 gelanceerde Astronomische Nederlandse Satelliet (ANS) en de infraroodtelescoop IRAS in 1983, is Sloshsat de derde Nederlandse wetenschappelijke kunstmaan.

Recente lanceringen

• 2005 Feb 3 • 02:27 UT • Lanceerplaats: Baykonur • Draagraket: Proton-M
  • AMC-12 • Massa: 4974 kg • Volgnr.: 2005-003A
    Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet, uiteindelijk in geostationaire baan op 37,5 graden westerlengte.
• 2005 Feb 3 • 07:41 UT • Lanceerplaats: Cape Canaveral • Draagraket: Atlas-3B
  Laatste vlucht van een Atlas-3 raket. Alle Atlas-3 vluchten zijn succesvol geweest.
  • USA-181 • Massa: onbekend • Volgnr.: 2005-004A
    Amerikaanse militaire satelliet, waarschijnlijk ten behoeve van het opsporen van schepen op zee. De kunstmaan komt in een baan met een inclinatie van 63 graden.
  • USA-181 DEB • Massa: onbekend • Volgnr.: 2005-004C
    Subsatelliet van de USA-181, in dezelfde baan.
• 2005 Feb 12 • 21:03 UT • Lanceerplaats: Kourou • Draagraket: Ariane-5ECA
  Eerste geslaagde testvlucht van de Ariane-5ECA (de eerste testvlucht in december 2002 mislukte).
  • XTAR-EUR • Massa: 3631 kg • Volgnr.: 2005-005A
    Amerikaans-Spaanse communicatiesatelliet, die zowel voor militaire als overheidsdiensten gebruikt zal worden. De kunstmaan zal uiteindelijk in geostationaire baan op 29 graden oosterlengte gebracht worden.
  • Sloshsat FLEVO • Massa: 127 kg • Volgnr.: 2005-005C
    Deze derde Nederlandse kunstmaan, ontwikkeld door een team geleid door het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR), zal het klotsgedrag van vloeistoffen in gewichtsloosheid gaan onderzoeken. De Sloshsat komt in een geostationaire overgangsbaan.
  • MaqSat-B2 • Massa: 3622 kg • Volgnr.: 2005-005D
    Massamodel van een communicatiesatelliet, uitgerust met sensoren om de trillingen en temperaturen tijdens de lancering van de Ariane-5ECA te meten. De MaqSat-B2 blijft verbonden aan de tweede trap van de draagraket, en komt in een soortgelijke baan als Sloshsat.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt gemiddeld elke drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in UT (Universal Time).

Mensen in de ruimte

De Amerikaan Leroy Chiao en de Rus Salizhan Sharipov, die samen de Expeditie-10 bemanning vormen, verblijven sinds 16 oktober 2004 aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-5 is aan de Zarya module gekoppeld en de Progress M-51 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op 26 januari maakten Chiao en Sharipov hun eerste ruimtewandeling tijdens deze vlucht. Het 5 uur en 28 minuten durende uitstapje begon om 07:43 uur vanuit de Russische luchtsluis Pirs. Tijdens de ruimtewandeling werd een werkplatform aan de buitenzijde van de Zvezda module gemonteerd. Ook installeerden ze een Duits robotica-experiment en een Japans experiment ten behoeve van materiaalonderzoek. Ook werd het exterieur van de Zvezda module geïnspecteerd. Eind maart staat de tweede en laatste ruimtewandeling gepland voor Expeditie-10.

Op 27 januari was het 38 jaar geleden dat drie Amerikaanse astronauten om het leven kwamen bij de brand in de Apollo-1 tijdens een test op het lanceerplatform. Een dag later was het 19 jaar geleden dat de space shuttle Challenger explodeerde kort na de lancering. Hierbij kwamen alle zeven astronauten om. Op 1 februari zal het twee jaar zijn dat de shuttle Columbia tijdens de terugkeer naar aarde verongelukte.

Het zonnestelsel in

De Europese sonde SMART-1, sinds 15 november in een wijde baan om de maan, is nu bijna in haar definitieve omloopbaan aangekomen. De sonde is inmiddels begonnen met het in kaart brengen van het maanoppervlak. SMART-1 bevindt zich momenteel in een baan tussen 1014 en 5204 km. De inclinatie ten opzichte van de maanequator is 87,9 graden.

Op 25 januari was het precies een jaar geleden dat het Amerikaanse Marswagentje Opportunity op de rode planeet landde. De rover werkt nog steeds naar behoren, ondanks het feit dat deze maar voor een levensduur van 90 dagen is ontworpen.

Recente lanceringen

• 2005 Jan 20 • 03:00 UT • Lanceerplaats: Plesetsk • Draagraket: Cosmos-3M
  • Kosmos-2414 • Massa: 820 kg • Volgnr.: 2005-002A
    Russische militaire satelliet, waarschijnlijk ten behoeve van navigatiedoeleinden. De kunstmaan komt in een baan tussen 912 en 966 km, inclinatie 82,9 graden.
  • Tatiana • Massa: 30 kg • Volgnr.: 2005-002C
    Door Russische studenten gebouwde satelliet ter gelegenheid van het 250-jarig bestaan van de Staatsuniversiteit van Moskou. Aan boord van de satelliet zijn enkele communicatie-experimenten. De satelliet komt in dezelfde baan als de Kosmos-2414.