Op 25 december 2021 werd de James Webb Space Telescope (JWST) met behulp van een Ariane-5ECA raket vanaf de Europese lanceerbasis Kourou in Frans-Guyana gelanceerd. JWST wordt algemeen beschouwd als de opvolger van de succesvolle Hubble ruimtetelescoop en de verwachting is dat JWST zal zorgen voor een revolutie in de astronomie.
JWST draait sinds eind januari in een zogenaamde halobaan om het Lagrangepunt L2, op een afstand 1,5 miljoen km van de Aarde. Nu is de JWST met een zonnescherm van 21 bij 14 meter een relatief groot ruimtevaartuig, maar de enorme afstand maakt een directe observatie van de satelliet nagenoeg onmogelijk. Nadat een eerste poging met een 80 mm refractor geen positieve identificatie opleverde, was een tweede poging met mijn 200 mm Newton telescoop wel succesvol!
In bovenstaande opname, met een belichtingstijd van 5 minuten, is de JWST net als een zeer zwak streepje zichtbaar (en dus op de limiet wat met een 200 mm telescoop mogelijk is).
[NASA Horizons]
Het opzoeken wordt gelukkig vergemakkelijkt omdat men de hemelcoördinaten waar JWST op een bepaalde tijd vanaf een waarneemlocatie zichtbaar zal zijn, bij NASA in een online database kunnen worden opgevraagd. Dat levert een tabel op met Rechte Klimming en Declinatie coördinaten (een beetje vergelijkbaar met de lengte- en breedtegraad van een locatie op de Aarde, maar dan voor de hemelbol). Voor 19:10 uur UT leverde dit voor mijn locatie een JWST coördinatenset van RK 09h 03m 32.82s en declinatie +17° 53′ 8.4″ op. De telescoop vervolgens op die coördinaten gericht en een serie opnamen begonnen met een belichting van 5 minuten elk. Op de verwachte locatie vond ik inderdaad een vaag streepje, dat zich de daaropvolgende opnamen langzaam verplaatste. Missie geslaagd!
In totaal heb ik 13 opnamen gemaakt, zodat we de verplaatsing van JWST ten opzicht van de achtergrondsterren kunnen zien. Deze opnamen heb ik samengevoegd in een animatie (klik op onderstaande afbeelding om deze groot te kunnen bekijken):
In de animatie is om 19:42 uur in de hoek linksonder nog het spoor van een satelliet te zien, die tijdens de opname door het beeldveld kwam. Ik heb deze kunnen identificeren als de bovenste trap van de raket die in maart 1982 de militaire satelliet Cosmos-1346 van de Sovjet-Unie lanceerde.
’s Avonds worden enkele uren na zonsondergang (en ’s ochtends enkele uren voor zonsopgang) satellieten op enkele honderden kilometers hoogte nog door de Zon beschenen, waardoor ze voor een waarnemer op de grond als bewegende sterren zichtbaar zijn. Met de opkomst van de grote constellaties van communicatiesatellieten in lage Aardbanen, wordt het wel steeds lastiger voor zowel professionele als amateurastronomen om waarnemingen te plannen en uit te voeren.