Bericht uit de ruimte – Nummer 120

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van  alle lanceringen en belangrijke gebeurtenissen in de ruimtevaart en sterrenkunde. De genoemde tijden zijn in UT (Universal Time).

Terugkeer Soyuz TMA-10 met oude bemanning ISS
De Soyuz TMA-10 is op 21 oktober geland met aan boord de Expedtie-15 bemanning, bestaande uit de Russen Fyodir Yurchikin en Oleg Kotov. Zij werden vergezeld door de Maleisiër Muszaphar Shudor Al Masrie die op 10 oktober met de nieuwe ISS bemanning aan boord van de Soyuz TMA-11 gelanceerd was. Hoewel de terugkeer van de TMA-10, net als bij de Soyuz TMA-1 in april 2003, ballastisch verliep en de capsule 400 km ten westen van de geplande landingsplaats terecht kwam, was de bemanning in een goede conditie. Normaliter gebruikt de Soyuz haar bijna vlakke hitteschild om enigszins lift te creëren, waardoor de g-krachten laag blijven. In een ballastische baan lopen deze echter op tot 8 à 9 g, wat niet echt prettig is na een vlucht van zes maanden.
Het ISS wordt nu bewoond door de Expeditie-16 bemanning bestaande uit de Amerikanen Peggy Whitson en Clayton Anderson en de Rus Yuri Malenchenko. Whitson en Malenchenko zijn samen in de Soyuz TMA-11 gearriveerd, terwijl Clayton sinds juni in het ruimtestation verblijft. Peggy Whitson is tevens de eerste vrouwelijke commandante van het ruimtestation.

Shuttle Discovery STS-120 op weg naar ISS
De space shuttle Discovery is op 23 oktober gelanceerd voor missie STS-120. Aan boord zijn zeven ruimtevaarders: Pamela Melroy (commandante), George Zamka (piloot), Scott Parazynski, Stepanie Wilson, Douglas Wheelock, Paolo Nespoli (Italië) en Daniel Tani. In het vrachtruim van de Discovery bevond zich de 16-ton zware koppelmodule Harmony, welke tijdens de missie aan het ISS gekoppeld zal worden. Harmony lijkt uiterlijk veel op de Unity module, die in december 1998 aan de Zarya module werd gekoppeld om de kern van het ISS te vormen. De Italiaan Nespoli vertegenwoordigt de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI, welke de Node-2 module heeft laten bouwen in opdracht van Boeing.
Twee dagen later koppelde de Discovery aan de PMA-2 poort aan de voorzijde van de Destiny module van het ISS. Korte tijd daarna konden de shuttle- en ISS-bemanning, elk voor het eerst met een vrouwelijke commandante, elkaar begroeten.
STS-120 is de meeste ambitieuze shuttlevlucht ooit ondernomen. Naast het installeren van de Harmony module, zal ook een set grote Amerikaanse zonnepanelen naar haar definitieve lokatie verplaatst worden. Daarna moet de twee panelen, die al opgerold waren in december 2006 en juni 2007, weer uitgerold worden. De Destiny module zelf moet uiteindelijk aan de voorzijde van de Destiny module gekoppeld worden. Omdat dat nu de hoofdkoppelpoort voor de shuttle is, wordt de module tijdelijk aan de zijkant van Unity gekoppeld. Kort nadat de shuttle is vertrokken, zal de ISS bemanning de Harmony weer ontkoppelen en op haar defintieve locatie vooraan de Destiny module installeren. Toekomstige shuttles zullen dan aan de voorzijde van Harmony koppelen.
Harmony is zeer belangrijk, omdat aan deze module de Europese en Japanse laboratoriummodules gekoppeld zullen worden. Tevens is met de STS-120 vlucht de basisconfiguratie van het Amerikaanse segment van het ISS voltooid. Als alles volgens plan verloopt zal de shuttle Atlantis zal begin december het Europese Columbus laboratorium naar het ISS brengen.

China lanceert haar eeste maansonde
Op 24 oktober lanceerde China haar eerste sonde richting maan. De Chang’e-1 is in een elliptische baan om de aarde gebracht, en zal de eerste week een drietal manoeuvres uitvoeren om het hoogste punt verder van de aarde te verleggen. Op 5 november moet de sonde in een baan om de maan gebracht worden, en eind november worden de eerste foto’s en waarnemingen verwacht. Vorige maand lanceerde Japan ook al een sonde naar de maan.

Messenger wijzigt koers op weg naar Mercurius
De Amerikaanse sonde Messenger heeft op 17 oktober haar koers gewijzigd zodat de sonde op 14 januari 2008 langs de planeet Mercurius zal scheren. Tijdens deze passage zal de snelheid van Messenger wat afnemen zodat haar baan om de zon kleiner wordt. Na nog twee Mercuriuspassages zal de sonde dan in maart 2011 als eerste ruimtevaartuig in een baan om de planeet gebracht worden.
Mercurius staat met een afstand van gemiddeld 58 miljoen kilometer het dichtst bij de zon van alle grote planeten. In 1974 en 1975 vond de enige verkenning van nabij plaats toen de Amerikaanse sonde Mariner-10 driemaal langs de planeet vloog. Omdat Mercurius toen tijdens elke passage precies dezelfde zijde naar de zon had gericht, kon de Mariner-10 maar ongeveer 58% van het totale oppervlak waarnemen. Messenger zal in januari tijdens haar eerste passage een gedeelte van het nog onbekende deel van Mercurius in kaart kunnen brengen.

Recente lanceringen
Hieronder een overzicht van alle lanceringen die de afgelopen periode hebben plaatsgevonden.

  • 17 oktober 2007 | 12:23 uur • Draagraket: Delta-2 • Lanceerplaats: Cape Canaveral, Florida
    • Navstar GPS-55 • Volgnr.: 2007-047A
      Amerikaanse militaire navigatiesatelliet.
  • 20 oktober 2007 | 21:12 uur • Draagraket: Soyuz-FG • Lanceerplaats: Baykonur, Kazachstan
    • Globalstar • Volgnr.: 2007-048A
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet.
    • Globalstar • Volgnr.: 2007-048B
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet.
    • Globalstar • Volgnr.: 2007-048C
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet.
    • Globalstar • Volgnr.: 2007-048D
      Amerikaanse commerciële communicatiesatelliet.
  • 23 oktober 2007 | 15:38 uur • Draagraket: Space Transportation System • Lanceerplaats: Kennedy Space Center, Florida
    • Discovery STS-120 • Volgnr.: 2007-048A
      Amerikaanse ruimtevliegtuig met zeven ruimtevaarders aan boord.
    • Node-2/Harmony • Volgnr.: Geen
      Koppelmodule voor het ISS.
  • 24 oktober 2007 | 10:05 uur • Draagraket: Chang Zheng-3A • Lanceerplaats: Xichang, China
    • Change’e-1 • Volgnr.: 2007-049A
      Chinese maansonde.