Bericht uit de ruimte – Nummer 4

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Op dinsdag 11 september konden de drie ruimtevaarders in het ISS, de Amerikaan Frank Culbertson en de Russen Vladimir Dezhurov en Mikhail Tyurin, de gevolgen waarnemen van de aanslag op het World Trade Center in New York. Zij vlogen kort nadat de twee wolkenkrabbers waren ingestort over New York, en konden de enorme stof- en rookwolken fotografisch vastleggen. Zij hebben niets kunnen waarnemen van de aanslag op het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van Defensie. De astronauten meldden dat zij zeer geschokt waren door deze terroristische aanslagen, en hoopten dat de daders snel voor het gerecht kunnen gebracht worden.

De aanslagen hadden versterkte veiligheidsmaatregelen bij alle vestigingen van NASA tot gevolg. Zo werd het Kennedy Space Center in Florida, waar de gehele shuttlevloot haar onderdak heeft, hermetisch afgesloten, en al het personeel dat daar niet persé moest zijn werd naar huis gestuurd. Ook patrouilleerde continu een helicopter rondom het enorme Vehicle Assembly Building; het gebouw waar de shuttles samen met hun brandstoftank en twee opduwraketten worden klaargemaakt voor lancering.

Beter nieuws voor de bemanning van het ISS kwam op 14 september, met de lancering van een nieuwe module, genaamd Pirs, voor het Russische deel van het ruimtestation. Twee dagen later koppelde de Pirs aan de naar de aarde wijzende nadir poort van de Zvezda woonmodule. De 4 ton wegende Pirs werd door de Progress M-CO1 ruimtesleper naar het station gevlogen. Pirs zal dienst doen als luchtsluis voor ruimtewandelingen buiten het Russische deel van het ISS, en als extra aanlegplaats voor Soyuz en Progress ruimteschepen. Kort na de koppeling van de Pirs aan het ruimtestation voerden de drie ruimtebewoners een korte inspectie uit van de nieuwe uitbreiding en werden voorraden die in de lege module omhoog gestuurd waren uitgeladen. Vooral de pruimen en noten werden door Dezhurov en Tyurin op prijs gesteld: beiden hadden namelijk al enige weken last van darmverstoppingen.

Op 26 september werd de Progress M-CO1 ruimtesleper van de Pirs losgemaakt om diezelfde dag nog in de aardatmosfeer te verbranden. Hiermee is de weg vrijgemaakt voor de eerste ruimtewandeling vanuit Pirs op 8 oktober door Dezhurov en Tyurin. Later zal de Expeditie-3 nog twee ruimtewandelingen uitvoeren.

In de laatste week van september werd bekend dat zowel de zuurstofgenerator Elektron als de airconditioning in de Zvezda module was uitgevallen. Hoewel beide apparaten gerepareerd of vervangen zullen moeten worden, dreigt er geen acuut zuurstoftekort voor de ruimtebewoners. Zowel met de zuurstoftanks van de Amerikaanse luchtsluis Quest als Russische zuurstofpatronen kan een driekoppige bemanning het bijna een half jaar uithouden.

Eind september bevond het International Space Station zich in een cirkelvormige baan op 385 kilometer boven het aardoppervlak met een periode van 92 minuten.

Kunstmanen en satellieten

Op 21 september mislukte de lancering van twee kleine satellietjes, OrbView-4 en QuikTOMS, die door een Taurus raket van Orbital Sciences in een 400 kilometer hoge baan over de polen van de aarde gebracht zouden moeten worden. De eerste trap van de Taurus werkte na behoren, maar toen 85 seconden na de lancering de tweede trap werd ontstoken, begon de raket hevig te slingeren. Na enkele seconden dempte deze slingerbeweging uit en vervolgde de Taurus zijn weg naar de ruimte. Door het slingeren had de raket echter zoveel impuls verloren dat de beoogde baansnelheid niet bereikt kon worden, en de raket en de twee satellietjes boven de Indische Oceaan verbrandden. Aan derde trap van de taurus was bovendien een technologisch experiment en vijftig capsules met gecremeerde resten van overledenen bevestigd.
De 335 kilogram zware OrbView-4 was een aardobservatiesatelliet gebouwd voor OrbImage, en zou de eerste commerciële beelden van de aarde leveren buiten het visuele spectrum. QuikTOMS, met een massa van 162 kilogram, was gebouwd voor NASA en zou metingen gaan verrichten aan de ozon concentraties in de atmosfeer. Dit was de eerste mislukking van een Taurus raket, waarmee tussen 1994 en 2000 vijf succesvolle lanceringen uitgevoerd zijn.

Arianespace lanceerde op 25 september een Ariane-44P vanaf de basis nabij Kourou in Frans-Guyana. De Ariane plaatste de communicatiesatelliet Atlantic Bird-2 in een geostationaire overgangsbaan. De Atlantic Bird-2 is gebouwd door Alcatel en is gebaseerd op het Spacebus 3000 ontwerp. De Atlantic Bird-1, gebouwd door Alenia Spazio, is nog niet gelanceerd. Dit was de laatste lancering van de Ariane-4 versie met vier opduwraketten op vaste brandstof.

Het zonnestelsel in

De Amerikaanse sonde Deep Space-1 heeft op 22 september om 22:30 uur komeet de 19P/Borelly gepasseerd op een kleinste afstand van 2200 kilometer. Later seinde de sonde close-up foto’s door van de nucleus van de komeet. Deep Space-1 is een heliocentrische baan tussen 1,3 en 1,5 Astronomische Eenheden (1 AE = 149.6 miljoen kilometer) van de zon. De hoek met het vlak van de aardbaan is nul graden.

Recente lanceringen

Datum Tijd Satelliet Draagraket Lanceerplaats Opmerkingen IntNat. Nr.
31 Jul 08:00 Koronas-F Tsyklon-3 Plesetsk Wetenschap 2001-032A
6 Aug 07:28 DSP-21 Titan-4B Cape Canaveral Militair 2001-033A
8 Aug 16:13 Genesis Delta-2 Cape Canaveral Zonverkenner 2001-034A
10 Aug 21:10 Discovery STS-105
MPLM-Leonardo
Simplesat
Shuttle KSC Ruimteveer
Logistiek
Technologie
2001-035A

2001-035B

21 Aug 09:24 Progress M-45 Soyuz-U Baykonur Logistiek 2001-036A
24 Aug 21:45 Kosmos-2379 Proton-K Baykonur Militair 2001-037A
29 Aug 07:00 LRE
VEP-2
H-2A Tanegashima Geodesie
Technologie
2001-038A
2001-038B
30 Aug 06:46 Intelsat-902 Ariane-44L Kourou Communicatie 2001-039A
8 Sep 15:25 USA-160 Atlas-2AS Vandenberg Militair 2001-040A
14 Sep 23:55 Pirs
Progress M-CO1
Soyuz-U Baykonur Module
Ruimtesleper
2001-041A
2001-041B
21 Sep 18:49 OrbView-4
QuikTOMS
SBD
Celestis-4
Taurus Vandenberg Aardobservatie
Wetenschap
Technologie
Uitvaart
Mislukt
Mislukt
Mislukt
Mislukt
25 Sep 23:21 Atlantic Bird-2 Ariane-44P Kourou Communicatie 2001-042A