Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Het zonnestelsel in

Op het moment van schrijven hebben de vluchtleiders nog steeds geen signaal opgevangen van de Beagle-2 die op 25 december op de planeet Mars geland is. Uit baananalyse is gebleken dat de Beagle in ieder geval op de planeet terecht moet zijn gekomen. Vluchtleiders hebben bepaald dat toen de lander op 19 december door de Mars Express werd losgelaten dit zo nauwkeurig gebeurde dat de zogenaamde landingsellips (het gebied op de planeet waarin de lander terecht zou moeten komen) met 31 bij 5 kilometer ongeveer zes maal kleiner was als verwacht. In dit opzicht stond niets een geslaagde landing in de weg. Beagle-2 moet neergekomen zijn in Isidis Planitia, net iets ten noorden van de Martiaanse evenaar.
Volgens berekeningen is de Beagle-2 op 25 december om 02:48 uur in de bovenste lagen van de Martiaanse dampkring terecht gekomen. Door de snelheid van meer dan 20.000 kilometer per uur moet het hitteschild roodgloeiend zijn geworden, terwijl de sonde in hoog tempo snelheid verloor. Daarna moest een loodsparachute de sonde verder vertragen, totdat de hoofdparachute veilig kon worden ontplooid. Terwijl de Beagle zonder het valscherm naar het oppervlak afdaalde, zou het hitteschild moeten worden afgeworpen en de drie airbags worden opgeblazen. Op het moment dat de airbags de grond raakten, werd de parachute losgekoppeld, en heeft de Beagle in de airbags enkele sprongen over het oppervlak gemaakt alvorens het tot stilstand kwam. Dit moment zou naar verwachting ongeveer zes minuten na de intrede in de atmosfeer zijn. Vervolgens zouden de airbags van het landertje losgekoppeld moeten zijn, waarna ze wegrolden en leegliepen. De Beagle-2 zou nu op het oppervlak liggen en zich als een horloge moeten openklappen, waarna de antenne en de zonnepanelen zich zouden ontplooien.
Voor alle duidelijkheid, dit was het geplande landingscenario, maar doordat er na de landing geen signalen van de Beagle werden opgevangen is het onduidelijk of de landing al dan niet geslaagd is. Om 05:30 uur passeerde de Amerikaanse sonde Mars Odyssee over de landingsplaats van de Beagle. Dit was de eerste gelegenheid om een signaal van de lander op te vangen, maar niets werd gehoord. In de late avond van 25 december werd de krachtige radiotelescoop van Jodrell Bank gebruikt om te zoeken naar het zwakke signaal van de Beagle. Ook de dagen daarop werden afwisselend de Mars Odyssee en de Jodrell Bank radiotelescoop gebruikt, maar niets werd vernomen van de Beagle.
Het lag altijd al in de bedoeling dat alle communicatie met de Beagle via de Mars Express zou verlopen, maar deze zal pas vanaf 4 januari over de landingsplaats vliegen. De vluchtleiders hopen dat ze dan meer geluk hebben. In tegenstelling tot de Mars Odyssee is de zender/ontvanger van de Mars Express speciaal aangepast om te communiceren met de Beagle. Verder zou het kunnen zijn dat door lage temperaturen de frequentie van het signaal van de Beagle iets verschoven is en buiten de frequentieband valt waarop de Odyssee luistert.

De Mars Express is op 25 december succesvol in een sterk elliptische baan om Mars gebracht. Een minuut voordat de Beagle aan haar intrede in de atmosfeer begon, werd de motor van de Mars Express gedurende een half uur ontstoken, waarna de sonde in een baan tussen 400 en 188.000 kilometer rond de planeet kwam. Vanaf 30 december zullen diverse manoeuvres worden uitgevoerd om de baan geleidelijk aan te passen tot de geplande operationele baan.

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Amerikaan Michael Foale en de Rus Aleksandr Kaleri, die samen Expeditie-8 vormen. Het ruimteschip Soyuz TMA-3 is gekoppeld aan de Pirs module, en de vrachtcapsule Progress M-48 zit vast aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.

Naast het uitvoeren van de diverse experimenten, voerde Foale en Kaleri ook het noodzakelijke onderhoud uit en brachten ze afval en niet langer te gebruiken apparatuur over in de Progress M-48. Dit laatste ter voorbereiding van de ontkoppeling van het vrachtschip eind januari. Op eerste kerstdag had het tweetal een welverdiende vrije dag. Op 26 december bevond het ISS zich in een baan tussen 366,4 en 375,4 kilometer. De omlooptijd bedroeg 91,9 minuten. Het ruimtestation heeft momenteel een massa van 187.016 kilogram.

Kunstmanen en satellieten

Op 21 december werd door een Delta-2 raket vanaf de basis Cape Canaveral een navigatiesatelliet voor het Amerikaanse GPS-netwerk in de ruimte gebracht. De twee ton zware Navstar 2R-10 gebruikte vervolgens haar eigen motor om de operationele baan tussen 20.100 en 20.300 kilometer te bereiken. De hoek van de baan met de evenaar bedroeg 55,0 graden. Door Lockheed Martin gebouwde kunstmaan is eigendom van de Amerikaanse luchtmacht. Er zijn met deze lancering bestaat het netwerk uit 28 operationele satellieten.

De Israëlische communicatiesatelliet AMOS-2 werd op 27 december door een Soyuz-FG raket in een geostationaire overgangsbaan geplaatst. De lancering vond plaats vanaf de basis Baykonur in Kazachstan, en werd uitgevoerd door Starsem, die de Soyuz commercieel exploiteert. Later zal de kunstmaan haar eigen motor gebruiken om een geostationaire positie op 4 graden Westerlengte te bereiken. Dit was de eerste commerciële vlucht van een Soyuz raket waarbij een lading in een geostationaire overgangsbaan werd gebracht.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Amerikaan Michael Foale en de Rus Aleksandr Kaleri, die samen Expeditie-8 vormen. Het ruimteschip Soyuz TMA-3 is gekoppeld aan de Pirs module, en de vrachtcapsule Progress M-48 zit vast aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.
Vanaf 5 december wordt de standregeling van het ISS door de stuwraketten op de Russische modules verzorgd. Dit geeft vluchtleiders de mogelijkheid om de problemen met een van de Amerikaanse gyroscopen beter te kunnen onderzoeken. Deze situatie zal naar alle waarschijnlijkheid tot midden januari duren. Er zijn vier gyroscopen waarvan er minimaal twee nodig zijn. Vorig jaar juni faalde al een gyroscoop en deze herfst begon een tweede zich afwijkend te gedragen.

In verband met het ongeluk met de shuttle Columbia ziet het schema bemande ruimtevluchten van de VS en Rusland er momenteel zo uit:

• 19 april 2004: Soyuz TMA-4 met de twee Expeditie-9 astronauten en de Nederlander Andre Kuipers. Kuipers zal na een week met de huidige Expeditie-8 in de Soyuz TMA-3 naar de aarde terugkeren.
• 12 september 2004: Shuttle Atlantis op missie STS-114 met zeven astronauten. Eerste shuttlevlucht na het Columbia ongeluk. Atlantis zal de logistieke MPLM module met nieuwe voorraden tijdelijk aan het ISS koppelen. De astronauten zullen een defecte gyroscoop van het ruimtestation vervangen. Tevens worden methoden getest om het hitteschil van de shuttle te kunnen repareren.
• Midden oktober 2004: Soyuz TMA-5 met twee of drie astronauten. Een week later zullen zij met de Soyuz TMA-4 naar de aarde terugkeren.
• 15 november 2004: Shuttle Discovery op missie STS-121 met vier astronauten en de driekoppige Expeditie-10 bemanning. Extra ingelaste shuttlevlucht na het Columbia ongeluk. De Discovery zal extra voorraden voor het ISS meenemen in de Spacehab module in het vrachtruim. De Expeditie-9 bemanning zal met de Discovery naar de aarde terugkeren.
• 15 februari 2005: Shuttle Atlantis op missie STS-115 met zes astronauten. Hervatting van de ISS assemblagevluchten. De astronauten zal het S3/S4 Integrated Truss Segment met de tweede set Amerikaanse zonnepanelen aan het ISS bevestigen.

Kunstmanen en satellieten

Op 29 november mislukte de lancering van twee Japanse spionagesatellieten, IGS-2a en IGS-2b, met een H-2A raket. Dit was de zesde lancering van een H-2A raket en de eerste mislukking van dit programma. Ongeveer elf minuten waren de vluchtleiders genoodzaakt de raket en haar lading op te blazen, omdat de raket de vereiste baansnelheid niet meer kon bereiken. De reden hiervoor was een van de twee vastebrandstof opduwraketten zich niet had afgescheiden van de eerste trap. Toen de eerste trap en de aangehechte opduwraket zes minuten na de lancering werden afgeworpen, was de snelheid te laag voor de tweede trap om een omloopbaan te bereiken. De twee kunstmanen, beide gebouwd door Mitsubishi, zouden voornamelijk gebruikt worden voor het observeren van Noord-Korea.

Een Atlas-2AS bracht op 2 december een geheime militaire lading in de ruimte. De lancering vond plaats vanaf de basis Vandenberg aan de westkust van de VS. De Centaur trap plaatste zijn lading in een baan tussen 1010 en 1210 kilometer boven het aardoppervlak. De hoek met de evenaar bedroeg 63,4 graden. Waarnemers op de grond hebben bevestigd dat een tweetal kunstmanen zijn waargenomen. De kunstmanen zouden speciaal bedoeld zijn om scheepvaartverkeer op de oceanen te observeren. Zowel de draagraket als de kunstmanen zouden gebouwd zijn door Lockheed Martin.

Op 5 december werd de eerste Strela raket voor een satellietlancering gebruikt. De derde trap en een testsatellietje werden in een baan tussen 452 en 461 kilometer geplaatst, onder een hoek van 67,1 graden met de evenaar. Het satellietje werd Gruzomaket genoemd, het Russische woord voor testlading. De Strela raket is een UR-100NU ballistische raket waarbij de militaire lading vervangen is door een derde trap.

Een enkele Proton raket bracht op 10 december drie kunstmanen ten behoeve van het Russische Glonass navigatienetwerk in de ruimte. De drie satellieten, Kosmos-2402 tot en met -2404, kwamen in een baan tussen 18930 en 19330 kilometer, met een inclinatie van 65,1 graden.

De laatste UHF Follow-On communicatiesatelliet voor de Amerikaanse Marine werd op 18 december door een Atlas-3B gelanceerd. De kunstmaan werd in een geostationaire baan geplaatst.

De militaire spionagekunstmaan Kosmos-2399 heeft volgens commando op 9 december haar zelfvernietigingprogramma uitgevoerd. Met grondradar zijn er na de explosie minimaal 21 brokstukken in de baan aangetroffen.

Het zonnestelsel in

Op 9 december moest de Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA de hoop opgeven om de Marssonde Nozomi in een baan om de rode planeet te kunnen plaatsen. De reden hiervoor was dat technici er niet in geslaagd waren de motor operationeel te krijgen. De electronica om deze aan te sturen was defect geraakt na een zonne-uitbarsting in de lente van 2002. Op 14 december passeerde Nozomi Mars op een hoogte van ongeveer 900 kilometer en kwam vervolgens in een heliocentrische baan terecht.

Op 19 december nam Europa een belangrijke stap in de exploratie van Mars. Om 8:31 uur GMT werd de Beagle-2 van de Mars Express afgescheiden. Beide sondes bevonden zich toen nog op een afstand van 3 miljoen kilometer van de planeet. Het richten van de Beagle-2 werd uitgevoerd door de Mars Express, en is een kritische operatie omdat het landertje geen eigen motor heeft om eventuele fouten te corrigeren. Kort voor 2 uur GMT ’s nachts op 25 december zal de Beagle op de planeet landen. Rond dezelfde tijd zal de Mars Express haar motor ontsteken om in een baan rond de planeet te komen. Dit is de eerste Europese zelfstandige missie naar een andere planeet.

De Amerikaanse Mars Exploration Rovers zullen op 4 en 25 januari op de rode planeet landen.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Amerikaan Michael Foale en de Rus Aleksandr Kaleri, die samen Expeditie-8 vormen. Het ruimteschip Soyuz TMA-3 is gekoppeld aan de Pirs module, en de vrachtcapsule Progress M-48 zit vast aan de achterste koppelpoort van de Zvezda woonmodule.

Als voorbereiding op een eventuele ruimtewandeling begin 2004, trokken Foale en Kaleri op 18 november hun Orlan-M ruimtepakken aan om te kijken of ze door de luiken van de Pirs luchtsluis in de aangekoppelde Soyuz capsule konden komen. Dat kan nodig zijn als men in de toekomst na een ruimtewandeling de Pirs luchtsluis niet meer op druk kan brengen. Zo kunnen de ruimtewandelaars de Soyuz binnengaan, en daarmee naar de aarde terugkeren. Helaas ging de oefening meer veel moeite gepaard, en Russische vluchtleiders kijken nu voor de ruimtewandeling plaatsvindt of ze de Soyuz niet  beter kunnen omvliegen naar de nadirpoort van de Zarya module. Zo blijft het reddingsvaartuig altijd beschikbaar voor de bemanning. Als de Pirs luchtsluis defect raakt, kan een compartiment van de Zvezda module als luchtsluis gebruikt worden.

Inmiddels geven ook de gyroscopen die de stand van het ruimtestation regelen, steeds meer problemen. In het Z1-Truss, bovenop de Unity module, bevinden zich vier van die gyroscopen die als zware tollen snel ronddraaien. In juni 2002 is al een van die gyroscopen uitgevallen. Het ISS heeft minimaal twee functionerende gyroscopen nodig om te voorkomen zij op drift raakt, en NASA plande dat een nieuwe gyroscoop tijdens shuttlevlucht STS-114 in maart 2003 geïnstalleerd zou worden. Helaas werd deze vlucht door het ongeluk met de Columbia voor onbepaalde tijd uitgesteld. Sinds begin november worden nu ook vreemde trillingen gemeten aan gyroscoop-3, en vluchtleiders vrezen voor een falen van deze gyroscoop omdat dan geen reserve-exemplaren meer in het systeem aanwezig zijn. Dat maakt de kans steeds groter op het falen van een derde gyroscoop en verlies van de standregeling  van het ruimtestation voordat de shuttle nieuwe exemplaren kan aanvoeren. De stuurraketten van de Russische modules kunnen in zo’n geval de standregeling tijdelijk op zich nemen, maar dat vereist de nodig brandstoffen.

Op 20 november was het vijf jaar geleden dat de eerste module van het ISS, de in Rusland gebouwde Zarya, gelanceerd werd.

Kunstmanen en satellieten

Op 14 november werd met behulp van een Lange Mars-3A draagraket een Chinese communicatiesatelliet, Zhongxing-20, in een lage parkeerbaan om de aarde gebracht. Vervolgens plaatste de cryogene derde trap de combinatie in een geostationaire overgangsbaan. Rond 20 november had de Zhongxing-20 een geostationaire positie op 103 graden oosterlengte bereikt. De kunstmaan maakt vermoedelijk deel uit van het militaire communicatienetwerk Feng Huo.

Op 21 november maakte de terugkeercapsule zich los van de op 3 november gelanceerde Chinese spionagekunstmaan FSW, en maakte een parachutelanding in de provincie Sicuan. Bronnen melden dat de FSW kunstmaan is van een verbeterd ontwerp ten opzichte van haar voorgangers. Na de afscheiding van de terugkeercapsule werd de satelliet in een iets hogere baan gesignaleerd.

Een Proton-K raket lanceerde op 24 november twee Russische Yamal-200 communicatiesatellieten. De Block-DM2 bovenste trap plaatste de twee kunstmanen in een geostationaire overgangsbaan. Later zouden de satellieten hun eigen motor gebruiken om een geostationaire positie te bereiken. Yamal-200-1 kwam op 90 graden oosterlengte en Yamal-200-2 op 49 graden oosterlengte te hangen. Beide kunstmanen zullen door de Russische bedrijf Gazkom voornamelijk voor civiel binnenlands verkeer gebruikt worden.

Het zonnestelsel in

De ionenaandrijving van de Europese sonde SMART-1 functioneert nu zonder noemenswaardige problemen. In oktober viel de motor enkele malen uit, maar dat werd veroorzaakt voor de veelvuldige zonneuitbarstingen in die periode die de electrische onderdelen in de motor stoorden. Nu heeft de motor meer dan twee weken continu gewerkt. SMART-1 bevond zich op 16 november in een baan tussen 4465 bij 40.204 kilometer. Vergelijk dit met de initiële baan van 672 bij 35.829 kilometer direct na de lancering op 27 september.

De verhoogde zonneactiviteit van de afgelopen weken blijft voor problemen zorgen. Op woensdag 26 november maakte NASA bekend dat het instrument voor het registreren van de staling aan boord van de 2001 Mars Odyssee na een flinke zonneuitbarsting is uitgevallen. De 2001 Mars Odyssee bevindt zich al sinds 24 oktober 2001 in een baan om Mars. Het instrument had sinds begin 2002 veel gegevens opgeleverd die van vitaal belang zijn voor de ontwikkeling van een toekomstige bemande missie naar de rode planeet.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Op 15 oktober om 01:00 uur GMT werd China na Rusland en de VS het derde land ter wereld dat zelfstandig bemande ruimtevluchten kan ondernemen. Op dat moment vertrok namelijk vanaf de lanceerbasis Jiuquan in Binnen-Mongolië een Lange Mars-2F raket met onder de neuskap het ruimteschip Shenzhou-5. Aan boord van de Shenzhou bevond zich China’s eerste “taikonaut” Yang Liwei (38).
Tien minuten na de lancering, die werd gadegeslagen door de Chinese president Hu Jintao, kwamen de tweede trap van de raket en de Shenzhou-5 in een baan tussen 200 en 350 kilometer. De inclinatie bedroeg 42,4 graden. Bijna zeven uur na de lancering werd de baan cirkelvormig gemaakt op 343 kilometer hoogte.
Tegen het einde van de vlucht, om 21:36 uur, werd de baanmodule afgescheiden van de terugkeercapsule en de motorsectie. Zoals ook tijdens de onbemande testvluchten zal de baanmodule waarschijnlijk nog enkele maanden in een baan om de aarde blijven. Twee minuten later werden de motoren ontstoken om de Shenzhou te vertragen en begon de vrije val naar de atmosfeer. Om 21:59 uur werd ook de motorsectie afgeworpen, en enkele minuten daarna stormde de capsule met de eenzame taikonaut de bovenste lagen van de atmosfeer binnen. Door de wrijving met de lucht werd het hitteschild roodgloeiend terwijl de capsule steeds verder vertraagde. Om 22:23 uur maakte de Shenzhou een behouden parachutelanding in Binnen-Mongolië. De landing was ongeveer 1,5 kilometer van het gewenste punt en daarmee zo nauwkeurig dat helikopters de capsule al in het vizier hadden voordat deze de grond bereikt had.
Het spreekt voor zich dat Yang als een held onthaald werd, en inmiddels aan een promotietournee door China is begonnen. Het is niet duidelijk wanneer China haar tweede bemande ruimtereis zal uitvoeren, maar sommige bronnen melden dat dit binnen een half jaar zou kunnen plaatsvinden, terwijl anderen het op twee jaar houden.

Het verblijf van de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu, aan boord van het International Space Station, zat er bijna op toen op 18 oktober de Soyuz TMA-3 werd gelanceerd. Aan boord van de Soyuz waren de Amerikaan Michael Foale en de Rus Aleksandr Kaleri, die samen Expeditie-8 zouden gaan vormen. Ook vloog de Spanjaard Pedro Duque mee voor een vlucht van een week. Interessant detail was dat Neerlands tweede ruimtevaarder Andre Kuipers de reserve was voor Pedro Duque, en hem gedurende de gehele vlucht vanaf de grond begeleidde. Kuipers zal in april 2004 aan boord van de Soyuz TMA-4 naar het ISS vliegen voor een vlucht van negen dagen. De vlucht van Andre Kuipers in inmiddels DELTA genoemd, wat staat voor Dutch Expedition for Life science, Technology and Atmospheric research, en natuurlijk ook een refentie is naar het waterrijke Nederland.
Op 20 oktober koppelde de Soyuz TMA-3 aan de Pirs module van het ISS, en begon het gezamenlijk programma van de twee bemanningen. Ook instrueerden de Expeditie-7 leden hun twee opvolgers over de stand van zaken aan boord van het ruimtecomplex. In de tussentijd voerde Duque zijn experimenten uit, die voornamelijk door Spaanse wetenschappers opgesteld. Op 27 oktober zaten de gezamenlijke activiteiten erop en namen de ruimtevaarders afscheid van elkaar. Terwijl Foale en Kaleri achterbleven in het ruimtestation, maakte de Soyuz TMA-2 met aan boord Malenchenko, Lu en Duque zich los van de Zarya module en maakte enkele uren later een behouden parachutelanding op de geplande lokatie in Kazachstan.

Kunstmanen en satellieten

India lanceerde op 17 oktober hun aardobservatiesatelliet IRS-P6 in een 800 kilometer hoge polaire baan. Voor de lancering vanaf de basis Sriharikota werd de Indiase graadraket PLSV gebruikt. De IRS-P6, met een massa van 1,5 ton, zal de oude IRS-P3 en P4 opvolgen die hun maximale levensduur al gepasseerd zijn.

Na meer dan 3 jaar vertragingen, vertrok dan op 18 oktober eindelijk de militaire weersatelliet DSMP-F16 richting ruimte. Voor de lancering vanaf de basis Vandenberg werd een Titan-2 raket gebruikt. Dit was tegelijkertijd de allerlaatste vlucht van een Titan-2 raket, die zowel in grote getale als ballistische raket voor nucleaire wapens is ingezet, als midden jaren zestig de bemande Gemini ruimtevaartuigen lanceerde. Enkele minuten na de lancering kwam de DSMP-F16 in de geplande polaire baan op 800 kilometer hoogte.

Zes dagen na de vlucht van hun eerste taikonaut voerde China weer een lancering uit. Een Lange Mars-4B raket bracht twee kunstmanen in een baan om de aarde. De kunstmaan ZY-1, samen ontwikkeld met Brazilië, is een aardobservatiesatelliet die onder andere de ontwikkeling van natuurlijke grondstoffen en landbouw zal observeren en de invloed van menselijke activiteit hierop. CX-1, die meeliftte richting ruimte is een kleine experimentele wetenschappelijke satelliet. Waarschijnlijk wordt deze gebruikt om enkele nieuwe technologieën te demonstreren.

Op 30 oktober werd de Japanse satelliet Servis-1 in een baan om de aarde gebracht door een Rockot raket vanaf de basis Plesetsk. Servis-1, gebouwd door Mitsubishi, is bedoeld voor het kwalificeren van nieuw ontwikkelde componenten die later gebruikt zullen worden voor Japanse kunstmanen. Het gaat voornamelijk om onderdelen voor navigatie- en computersystemen, sterzoekers, batterijen en laser gyroscopen.

Op 3 november lanceerde China een onbemande satelliet die over enige tijd terug zal keren op aarde. De kunstmaan is gebaseerd op het ontwerp van de vroegere FSW satellieten, en is uitgerust met aardobservatieapparatuur. De kunstmaan zal waarschijnlijk voor zowel civiele als militaire verkenningsdoeleinden worden gebruikt.

Het Japanse aardobservatieplatform Midori-2, gelanceerd in december 2002, is op 26 oktober uitgevallen. De meest waarschijnlijke oorzaak is het bombardement van straling en geladen deeltjes als gevolg van de zeer hoge zonneactiviteit van de laatste weken. De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA heeft inmiddels alle hoop om Midori-2 weer te kunnen gebruiken opgegeven. De verhoogde zonneactiviteit heeft ook tot problemen geleid tot storingen in uitzendingen van verschillende communicatiesatellieten.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het Chinese persagentschap Xinhua heeft bekend gemaakt dat China’s eerste bemande ruimtevlucht tussen 15 en 17 oktober van start zal gaan. Er zullen waarschijnlijk een of twee ruimtevaarders aan boord van de Shenzhou-5 zijn. De vlucht zal ongeveer 21 uur duren, gedurende welke 14 banen om de aarde gemaakt zullen worden. Hiermee zal China het derde land ter wereld worden dat zelfstandig bemande ruimtevluchten kan uitvoeren.

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu.
De Progress M1-10, die op 4 september van het ISS ontkoppelde, is op 3 oktober in de bovenste lagen van de atmosfeer verbrand. Hiermee kwam een einde aan een maand durende aardobservatiemissie. Normaal worden de Progress ruimtevaarttuigen binnen enkele uren na het verlaten van het ISS de aardatmosfeer in gedirigeerd.

NASA plant nu de eerstvolgende shuttlevlucht, missie STS-114 met de Atlantis voor een lancering op 12 september 2004. Op 15 november 2004 zal de Discovery dan missie STS-121 vliegen. Deze planning zal waarschijnlijk nog verder vertraagd worden.

Kunstmanen en satellieten

Op 27 september bracht een Kosmos-3M raket maar liefst zeven microsatellieten in een lage baan om de aarde. Drie kunstmanen gaan deel uitmaken van een constellatie om wereldwijd bij rampen observaties te verrichten en zodoende hulpverleners ter zijde te staan. De drie kunstmanen zijn door het Britse bedrijf Surrey Satellite Technology gebouwd voor Nigeria, Turkije en het Verenigd Koninkrijk. Vorig jaar november werd de eerste kunstmaan van deze constellatie, AlSat-1, al voor Algerije gelanceerd.
De overige vier kunstmanen betreffen voornamelijk technologie-experimenten.

Op 27 september lanceerde Arianespace de 16 Ariane-5G raket vanaf de basis Kourou. De raket bracht drie kunstmanen in een geostationaire overgangsbaan: de communicatiesatellieten Insat-3E en E-Bird, en de Europese maansonde SMART-1 (zie verder in de paragraaf Het zonnestelsel in). Insat-3E is een Indiaanse communicatiesatelliet, terwijl E-Bird een door Boeing gebouwde kunstmaan voor Eutelsat is.

Op 1 oktober werd de communicatiesatelliet Galaxy-13 gelanceerd door een Zenit-3SL raket vanaf het drijvende platform Odyssee in de Grote Oceaan. De kunstmaan kwam in de geplande geostationaire overgangsbaan terecht en gebruikte later haar eigen motor om de geostationaire baan te bereiken. De door Boeing gebouwde kunstmaan zal door Panamsat gebruikt worden voor telecommunicatiediensten tussen Noord-Amerika en Azië.

Het zonnestelsel in

De op 27 september gelanceerde SMART-1 gebruikte op 30 september voor het eerste haar ionenmotor om haar baan te verhogen. Direct na de lancering was de maansonde in een geostationaire overgangsbaan terecht gekomen, omdat dit nu immers het reisdoel was van de twee betalende ladingen op de Ariane raket. SMART-1 zal haar ionenmotor gebruiken gedurende de komende 16 maanden om een baan om de maan te bereiken. SMART-1 is Europa’s eerste missie naar de maan.

Recente lanceringen