Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. Op 27 augustus werd de met afval volgeladen Progress M-47 ontkoppeld, waarmee de achterdeur van het ruimtestation vrij kwam voor de volgende vrachtvaarder. Later die dag ontstak de Progress haar motoren en verbrandde in de atmosfeer boven de Grote Oceaan.

Op 26 augustus werd het eindrapport van de Columbia Accident Investigation Board gepubliceerd. Daarin wordt niet alleen naar de technische oorzaak van het verongelukken van de shuttle gekeken, maar ook fel uitgehaald naar het management van NASA. Mede door dat NASA de belofte had gedaan aan het Amerikaanse Congres om de Node-2 voor 19 februari 2004 te lanceren, kwam het lanceerschema van de shuttle nogal onder druk te staan. Dat leidde er toe dat mogelijke problemen voor een vlucht als minder zwaar werden geclassificeerd. Zo was er tijdens STS-112 in oktober 2002 ook een probleem met isolatiemateriaal dat loskwam van de externe tank, maar dit werd terzijde geschoven als zijnde niet kritisch voor de lanceringen van STS-113 of STS-107. Helaas werd dit de Columbia fataal.
Ook is in het rapport een passage te vinden over hoe de bemanning van de Columbia gered had kunnen worden door het lanceren van de shuttle Atlantis op een reddingsmissie. Hoewel NASA gedurende de vlucht op de hoogte was van het feit dat isolatiemateriaal de vleugel had geraakt, doch er werden geen pogingen ondernomen om de precieze omvang van eventuele schade te bepalen. Men nam aan dat er geen noemenswaardige schade was en dat de landing zonder problemen kon worden uitgevoerd.
In het rapport worden aanbevelingen gedaan om de veiligheid van de shuttle in de toekomst te vergroten, al wordt ook bevestigd dat ruimtevaart nooit geheel een risicoloze bezigheid zal worden. Een aantal van die aanbevelingen moet worden geïmplementeerd voordat de shuttle haar eerstvolgende vlucht zal maken. NASA verwacht deze vlucht in maart of april 2004, maar de implementatie van de aanbevelingen zal waarschijnlijk een uitstel tot de zomer van 2004 tot gevolg hebben.

Kunstmanen en satellieten

Op 12 augustus werd een Russische militaire satelliet door een Soyuz-U raket in een baan om de aarde gebracht. Deze kunstmaan kreeg nummertje 2399 in de Kosmos reeks, welke veelal gebruikt wordt voor Russische militaire satellieten. De kunstmaan kwam in een baan tussen 170 en 311 kilometer onder een hoed van 65 graden met de evenaar. Kosmos-2399 is waarschijnlijk, gezien de geringe hoogte, een spionagesatelliet. Later wijzigde de kunstmaan haar baan naar tussen 205 en 330 kilometer.

Scisat-1, een kunstmaan voor de Canadian Space Agency, werd op 13 augustus gelanceerd door een Pegasus-XL raket. De Pegasus werd afgeworpen vanonder de vleugel van een L-1011 vliegtuig voor de kust van de basis Vandenberg. Scisat-1 kwam in een baan tussen 641 en 654 kilometer hoogte terecht. De inclinatie bedroeg 73,9 graden. De kunstmaan heeft een spectrometer aan boord om de samenstelling en opbouw van de bovenste lagen van de troposfeer en de stratosfeer te bestuderen, alsmede een instrument om ozon- en aërosolconcentraties in de atmosfeer te meten.

Op 19 augustus lanceerde Rusland weer twee militaire satellieten, Kosmos-2400 en Kosmos-2401. Beide kunstmanen werden door een enkele Kosmos-3M raket gelanceerd, en kwamen in banen tussen 1467 en 1500 kilometer terecht. De hoek met de evenaar bedroeg 82,5 graden. De kunstmanen zijn waarschijnlijk Strela-3 communicatiesatellieten.

Op 25 augustus werd de vierde en laatste van NASA’s grote observatoria gelanceerd, de SIRTF (Space Infrared Telescope Facility). SIRTF is de opvolger van de Nederlands-Brits-Amerikaanse IRAS (1983) en Europa’s ISO (1995 tot 1998) infraroodtelescopen.
SIRTF had bij lancering een massa van 925 kilogram en is gebouwd door Lockheed Martin. De kunstmaan werd door de Delta-2 Heavy in de geplande heliocentrische baan geplaatst. Deze baan heeft een iets langere periode dan het aardse jaar, namelijk 4 dagen langer. Hierdoor vliegt SIRTF achter de aarde aan, en verwijdert zich geleidelijk. Op een gegeven moment zal SIRTF hierdoor buiten het communicatiebereik met de aarde vallen, maar voor die tijd zal de voorraad vloeibare Helium die nodig is om de telescoop te koelen al uitgeput zijn.

Recente lanceringen

Tenminste 21 doden bij Braziliaans raketongeluk

Er zijn tenminste 21 doden en 20 gewonden te betreuren nadat op vrijdag 22 augustus een raket explodeerde tijdens voorbereidingen op het lanceerplatform op de basis Alcantara in Brazilië.

Het ongeluk gebeurde tijdens de laatste testen voor de lancering van de VLS raket, gepland voor maandag. Terwijl de technici rondom de raket, ontstak een van de vier motoren van de raket zichzelf om nog onbekende redenen. Door de resulterende ontploffing werden zowel de raket als de lanceertoren compleet vernield.

Dit zou de derde poging worden van Brazilië om zelfstandig een eigen kunstmaan te lanceren. Twee eerdere pogingen in 1997 en 1999 mislukten toen de raket kort na lancering vernietigd moest worden.

Dit is na ongelukken in Rusland en China het derde grote ruimtevaartongeluk in termen van dodelijke slachtoffers. In 1960 kwamen meer dan 100 Russische technici om het leven toen een raket op het lanceerplatform ontplofte, en in 1995 kwam een Chinese Lange Mars raket kort na de lancering in een dorp terecht. China heeft het aantal doden bij dat ongeluk nooit willen bevestigen, maar dat loopt waarschijnlijk in de enkele honderden.

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu.
Op 29 juli was het ISS precies 1000 dagen bewoond, sinds de Expeditie-1 op 2 november 2000 aan boord kwam. En op vrijdag 8 augustus was de Expeditie-7 precies 100 dagen in de ruimte. Aan beide gebeurtenissen werd aandacht besteed en de bemanning nam deel aan een persconferentie.

Het eindrapport van de Columbia Accident Investigation Board wordt verwacht voor eind augustus. NASA heeft medegedeeld dat men nu werkt aan een eerste shuttlevlucht voor begin volgende jaar. Op 11 maart 2004 zal de shuttle Atlantis gelanceerd kunnen worden voor STS-114. Gedurende deze vlucht zal het ISS eindelijk weer eens bevoorraad kunnen worden. Dit maakt een driekoppige bemanning aan boord van het ruimtestation weer mogelijk.

Kunstmanen en satellieten

Op 17 juli werd de derde Atlas-5 raket gelanceerd. Het was de eerste van de zogenaamde 500-series van de Atlas-5, die een grotere neuskegel heeft met een diameter van vijf meter. De nuttige lading was de communicatiesatelliet Rainbow-1, en deze werd keurig netjes in de geplande geostationaire overgangsbaan geplaatst. Rainbow-1 is gebouwd door Lockheed Martin in Sunnyvale, en is gebaseerd op hun A2100AX model. De kunstmaan had bij lancering een massa van 4328 kilogram. Rainbow-1 gebruikte haar ingebouwde motor om de geostationaire positie op 61,5 graden westerlengte te bereiken. De kunstmaan zal gebruikt worden voor Cablevision Systems Corporation in Bethpage, New York. Rainbow-1 zal direct TV-to-home gaan verzorgen voor gebruikers in de Verenigde Staten.

Op 8 augustus werd een Zenit-3SL raket gelanceerd vanaf het drijvende platform Odyssee in de Grote Oceaan. Het voordeel is dat het platform direct op de evenaar gestationeerd kan worden, om zodoende de raket een ideaal startpunt te geven voor de reis naar de geostationaire baan (welke ook in het vlak van de evenaar ligt).
De nuttige lading was de communicatiesatelliet Echostar-9, welke Ku- en Ka-band transponders heeft voor Echostar, en C-band transponders voor Loral Skynet. De kunstmaan wordt dus door twee verschillende bedrijven geëxploiteerd. Echostar-9 heeft een massa van 4737 kilogram aan het begin van de missie. De kunstmaan werd in een geostationaire overgangsbaan geplaatst. De inclinatie bedroeg slechts 0,03 graden, zodat de baan bijna precies in het vlak van de evenaar valt. Volgens Jonathan McDowell is dit de laagste inclinatie waarin een satelliet bedoeld voor een geostationaire baan ooit is geplaatst, en zegt iets over de nauwkeurigheid waarmee de Zenit raketten hun landing vanaf het drijvende lanceerplatform kunnen afleveren. Echostar-9 zal op 121 graden westerlengte te komen te hangen.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De Soyuz TMA-2 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en fungeert als reddingscapsule voor de bemanning. Het logistieke ruimtevaartuig Progress M-47 is aan de poort aan de achterzijde van de Zvezda woonmodule gekoppeld. De Progress M1-10 is aan de Pirs luchtsluis gekoppeld.
Op 1 juli vierde Ed Lu zijn veertigste verjaardag. Nu de bemanning in haar vaste ritme zit, kunnen ze meer tijd aan wetenschappelijke activiteiten besteden. Zo kon Lu een langlopend experiment in de glovebox afronden.

Op 7 juli werd weer een test uitgevoerd in het kader van het onderzoek naar het ongeluk met de shuttle Columbia. Nu werd een stuk isolatiemateriaal op een niet eerder getest stuk van de nagebouwde vleugelvoorrand afgeschoten (zie ook de testen beschreven in Nummer 37 van Bericht uit de ruimte). Na de test gaapte een gat van maar liefst een halve meter in de vleugel. Dit lijkt inderdaad de definitieve bevestiging dat een stuk isolatiemateriaal tijdens de lancering het voorrand van de vleugel onherstelbaar beschadigde, waardoor de shuttle verongelukte tijdens de terugkeer. Het wachten is nu op de publicatie van de eindrapport van de onderzoekscommissie eind augustus.

Kunstmanen en satellieten

Op 19 juni lanceerde Rusland een militaire Molniya-3 communicatiesatelliet. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland. Ongeveer een uur na de lancering kwam de kunstmaan in de geplande sterk elliptische baan om de aarde. Deze baan heeft haar apogeum boven het noordelijke halfrond, zodat de satelliet gedurende het grootste deel van haar 12 uur durende omloopbaan vanaf Russisch grondgebied te zien is. Zeker op hoge breedtegraden is de kunstmaan beter zichtbaar dan wanneer deze in de voor communicatiesatellieten gebruikelijke geostationaire baan zou zitten. Dit was de 53-ste Molniya-3 satelliet, sinds de derde generatie haar intrede deed in november 1974. Dit was tevens de 1680-ste lancering van een Soyuz raket of een daarvan afgeleide variant.

De aardobservatiesatelliet Orbview-3 werd op 26 juni voor Orbimage gelanceerd. De kunstmaan werd in de ruimte gebracht door een Pegasus-XL raket, die vanonder de vleugel van een Lockheed L-1011 vliegtuig was gedropt, terwijl het vliegtuig voor de kust van Californië vloog. Orbview-3 kwam in een baan tussen 366 en 430 kilometer hoogte, terwijl de inclinatie 97,3 graden bedroeg, en kan foto’s maken van het aardoppervlak met een resolutie van ongeveer een meter.

Op 30 juni werden met een enkele raket, de Rockot, maar liefst negen satellietjes in een baan om de aarde gebracht. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk in Noord-Rusland en werd uitgevoerd door Eurockot en RKA-Energia. De kunstmanen kwamen in banen tussen 300 en 850 kilometer. Hoewel de banen van de kunstmanen verschillend waren ten opzichte van elkaar, hadden ze wel allemaal dezelfde inclinatie, namelijk 98,4 graden. De meeste van deze micro- en minisats zijn gebouwd door instellingen met als doel een enkel of beperkt aantal experimenten uit te voeren of nieuwe technologieën te testen.

Het zonnestelsel in

De tweede NASA Marsrover, genaamd Opportunity, werd eindelijk op 8 juli gelanceerd. De lancering was enkele malen uitgesteld in verband met slecht weer en technische problemen. Dit was tevens de eerste lancering van de Heavy-variant van de Delta-2 raket. De Delta-2 Heavy is uitgerust met de opduwboosters van de Delta-3, die iets groter zijn om meer nuttige lading in de ruimte te kunnen brengen. Opportunity had een iets krachtigere draagraket nodig dan de vorige maand gelanceerde Spirit, omdat het lanceervenster voor missies naar de planeet Mars nu op zijn eind loopt. Opportunity zal op 25 januari op de rode planeet landen.

ESA heeft bevestigd dat de Mars Express een klein probleem heeft met betrekking tot de overdracht van elektrische energie tussen de zonnepanelen en het distributienet in het ruimtevaartuig. Dit houdt in dat Mars Express maar zo’n 70 procent van de normale hoeveelheid energie beschikbaar zal hebben, al verwacht men niet dat dit van invloed zal zijn op het verdere verloop van de missie of de wetenschappelijke experimenten.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station wordt bewoond door de Expeditie-7, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De Soyuz TMA-2 is gekoppeld aan de nadir poort van de Zarya module, en fungeert als reddingscapsule voor de bemanning. Het logistieke ruimtevaartuig Progress M-47 is aan de poort aan de achterzijde van de Zvezda woonmodule gekoppeld.
Op 8 juni werd de Progress M1-10 naar het ISS gelanceerd met meer dan 2,5 ton aan nieuwe voorraden en onderdelen. Drie dagen na de lancering koppelde de Progress M1-10 aan de nadir poort van de Russische luchtsluis Pirs. Hiermee waren er voor het eerst twee Progress ruimtevaarttuigen tegelijk aan het ISS gekoppeld.

Testen begin juni hebben inderdaad bevestigd dat de inslag van een stuk isolatiemateriaal de voorrand van de linkervleugel heeft kunnen beschadigen. Dit wordt momenteel aangenomen als de meeste voor de hand liggende oorzaak voor het verongelukken van de shuttle Columbia op 1 februari jongstleden. Voor de testen was een stuk vleugel aangebouwd bestaande uit de koolstofversterkte panelen afkomstig van de shuttle Discovery en het prototype Enterprise. Na de test was in een van de panelen een scheur ontstaan die helemaal tot de achterkant doorliep. Tijdens de terugkeer in de atmosfeer is heetgas waarschijnlijk door zo’n scheur de vleugel van de Columbia binnengedrongen, en heeft als het ware van binnenuit de vleugel verteerd. Het paneel waarin tijdens de test de scheur is ontstaan was afkomstig van de Discovery en heeft enkele malen daadwerkelijk in de ruimte gevlogen.
NASA verwacht dat als het eindrapport van het onderzoek in juli wordt gepubliceerd, de shuttlevluchten in december van dit jaar hervat zouden kunnen worden. Eerste vlucht zal dan STS-114 zijn, waarbij de shuttle Atlantis nieuwe de voorraden naar het ISS zal gaan brengen.

Kunstmanen en satellieten

Rusland bracht op 4 juni een navigatiesatelliet uit de Parus-klasse in een baan om de aarde. De lancering vond plaats vanaf de basis Plesetsk en de kunstmaan kwam in een baan tussen 969 en 1014 kilometer onder een hoek van 83 graden met de evenaar. Deze satelliet kreeg nummertje 2398 uit de Kosmos-reeks.

De eerste commerciële lancering van een Proton raket vond plaats op 6 juni. Vanaf de basis Baykonur bracht de Proton-K met de bovenste trap Briz-M de communicatiesatelliet AMC-9 (Americom-9) in een geostationaire overgangsbaan. Later zou de AMC-9 haar eigen motor gebruiken om een geostationaire positie op 72 graden westerlengte te bereiken. De kunstmaan had bij lancering een massa van 4100 kilogram, waarvan bijna de helft brandstof, en is gebouwd door Alcatel.

Op 10 juni werd vanaf het drijvende lanceerplatform Odyssee in de Grote Oceaan een Zenit-3SL raket gelanceerd. Het Odyssee platform lag op de evenaar op 154 graden westerlengte. De raket plaatste de nuttige lading, de communicatiesatelliet Thuraya, in een geostationaire overgangsbaan, en later zou de kunstmaan haar eigen motor gebruiken om een geostationaire baan te bereiken. Thuraya is gebouwd door Boeing voor Thuraya Satellite in Abu Dhabi. De kunstmaan zal gebruikt worden voor mobiele telefonie.

Op 11 juni vertrok weer een Ariane-5 vanaf de basis Kourou in Frans-Guyana. De raket plaatste twee communicatiesatellieten in een geostationaire overgangsbaan. BSAT-2C werd gelanceerd voor een Japanse klant, terwijl de Optus/D-C1 een Australische satelliet is. Optus/D-C1 wordt gezamelijk gebruikt door een commerciële communicatiedienstverlener en het Australische Ministerie van Defensie. BSAT-2C is gebouwd door Orbital Sciences en Optus/D-C1 door Mitsubishi.

Het zonnestelsel in

Europa’s eerste sonde is op weg naar de rode planeet. Mars Express werd op 2 juni om 17:45 uur vanaf de basis Baykonur in Kazachstan met behulp van een Soyuz-FG raket gelanceerd. De lancering werd uitgevoerd door Starsem dat de Soyuz raket commercieel exploiteert. Negen minuten na de lancering plaatste de derde trap van de Soyuz de combinatie Mars Express en de Fregat rakettrap in een suborbitale baan om de aarde tussen -1 en 200 kilometer hoogte. Om 17:55 uur werd de motor van de Fregat gedurende 21 seconden ontstoken en kwam de combinatie in de cirkelvormige parkeerbaan op 177 kilometer hoogte. De hoek met de evenaar bedroeg 51,8 graden.
Om 19:03 uur werd de Fregat voor de tweede maal gebruikt, nu om de snelheid op te voeren zodat de Mars Express definitief aan de aardse zwaartekracht kon ontsnappen. Na veertien minuten zweeg de motor van de Fregat en werd de nu lege trap afgeworpen. Kort daarna ontplooide Mars Express zijn twee zonnepanelen en begon aan zijn zelfstandig leven.
Mars Express beschrijft nu een elliptische baan om de zon, waarvan het laagste punt bij de aarde ligt en op het verste punt zal de sonde de planeet Mars tegenkomen. Mars Express heeft een massa van 1186 kilogram, waarvan 480 kilogram brandstof en 69 kilo voor rekening komen van de grotendeels in Groot-Brittannië ontwikkelde Beagle-2 lander. Op 26 december van dit jaar zullen Mars Express en de Beagle-2 de rode planeet bereiken.

De eerste van twee Marsrovers van NASA werd op 10 juni gelanceerd. De Delta-2 raket plaatste de MER-A in een 170 kilometer hoge parkeerbaan om de aarde. Na een kwartier werd de motor van de tweede trap weer ontstoken om de sonde verder te versnellen. Nadat de derde trap de laatste zet had gegeven kwam de MER-A Spirit in een heliocentrische baan terecht. Op 4 januari 2004 zal de Spirit op Mars landen.

Recente lanceringen

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Het International Space Station werd eind mei bewoond door de zevende expeditie, bestaande uit de Rus Yuri Malenchenko en de Amerikaan Edward Lu. De tweekoppige bemanning spendeert het merendeel van hun tijd aan onderhoud van het ruimtestation. Zo moesten in de Zvezda module enkele batterijen worden vervangen en hadden de klimaatsystemen ook veel aandacht van de bemanning nodig. Het weinige wetenschappelijke werk werd uitgevoerd door Lu in de glovebox in het Destiny laboratorium.
Op 31 mei werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-47 gedurende zeven minuten ontstoken om de snelheid van het complex met een meter per seconde te vergroten. Deze manoeuvre was noodzakelijk om een satelliet, MegSat, op veilige afstand te kunnen passeren. Het was de zesde keer sinds de lancering van de eerste module van het ISS in november 1998 dat het ruimtestation een manoeuvre uitvoerde om een ander object in een baan om de aarde te ontwijken.

Het onderzoek naar het ongeluk met de shuttle Columbia op 1 februari jongstleden vordert gestaag. Op 29 mei voerde men voor het eerst een test uit om de gevolgen van de inslag van een stuk isolatiemateriaal op de koolstofversterkte voorrand van de shuttlevleugel te onderzoeken. Hiertoe was een stuk vleugel nagebouwd en uitgerust met fiberglass vleugelrandpanelen afkomstig van de prototype shuttle Enterprise. Het eerste stuk isolatie werd precies op dezelfde locatie afgevuurd als waar de Columbia geraakt was tijdens haar laatste lancering op 16 januari. En inderdaad beschadigde het isolatiemateriaal inderdaad een zogenoemd T-seal, dat tussen elke twee panelen loopt. Door het beschadigde T-seal ontstond een opening waardoor tijdens de terugkeer in de dampkring hete gassen het inwendige van de vleugel kunnen binnentreden. Helemaal representatief was deze test niet, want normaal is de voorste rand van de vleugel bekleed met koolstofversterkte panelen. Wel is fiberglass ongeveer 2,5 maal veerkrachtiger dan de normale panelen, en daarom valt te verwachten dat de schade aan normale panelen onder dezelfde omstandigheden groter zal uitvallen als tijdens deze eerste test. In juni is een soortgelijke test gepland met koolstofversterkte panelen afkomstig van de shuttle Discovery.
Hiermee lijkt een verband te zijn gelegd tussen de inslag van het stuk isolatiemateriaal als belangrijkste oorzaak van het verongelukken van de Columbia. Toch waarschuwen onderzoekers van het Columbia Accident Investigation Board (CAIB) ervoor om te vroeg definitieve conclusies te trekken; er zijn immers geen brokstukken van de locatie van inslag van de Columbia tot dusver teruggevonden, en er is dus alleen indirect bewijs (camerabeelden) dat de inslag op die specifieke locatie heeft plaatsgevonden.
Al eerder was isolatiemateriaal op modellen van de deuren van het landingsgestel afgeschoten, maar dat had niet tot noemenswaardige schade geleid. Het CAIB verwacht haar definitieve onderzoeksrapport eind juli gereed te hebben.

Op 28 mei overleed de Russische oud-kosmonaut Oleg Makarov op 71-jarige leeftijd aan een hartaanval. Makarov maakte zijn eerste ruimtevlucht in de Soyuz-12 in 1973. Later, in respectievelijk januari 1978 en november/december 1980, zou hij tweemaal naar het ruimtestation Salyut-6 vliegen. Ook was Makarov betrokken bij de mislukte Soyuz lancering op 5 april 1975. Toen weigerde de derde trap dienst en moesten Makarov en zijn collega Lazarev een gevaarlijke noodlanding uitvoeren in Siberië.

Kunstmanen en satellieten

China heeft op 24 mei haar derde Beidou navigatiesatelliet in de ruimte gebracht. De lancering vond plaats vanaf de basis Xichang en de Lange Mars-3A draagraket leverde de kunstmaan keurig netjes af in een supergeostationaire overgangsbaan. Later, op 26 mei, zou Beidou-3 haar eigen apogeummotor gebruiken om de cirkelvormige geostationaire positie te bereiken.

Op 30 mei landde een kleine Japanse capsule in de zee ten oosten van de Ogasawara eilanden. De terugkeermodule van de Unmanned Space Experiment Recovery System (USERS) had verschillende micro-zwaartekrachtexperimenten aan boord, waaronder de productie van supergeleidende materialen in gewichtsloosheid. USERS werd kort na de landing uit het water opgevist. De kunstmaan is september 2002 gelanceerd met een H-2A raket en bestond uit twee delen; een servicemodule die in een baan om de aarde achterbleef, en een landingscapsule. De servicemodule van USERS zal de komende maanden nog doorgaan met enkele experimenten.

Het zonnestelsel in

Europa’s eerste missie naar de rode planeet, Mars Express, zal gelanceerd worden op 2 juni om 17:45 uur GMT.

De op 9 mei jongstleden gelanceerde Japanse planetoïde verkenner Muses-C is inmiddels Hayabusa gedoopt, het Japanse woord voor “valk.”

Recente lanceringen