Bericht uit de ruimte – Nummer 59

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Het zonnestelsel in

De terugkeer van de Genesis capsule op 8 september, die sinds 2001 deeltjes van de zonnewind verzameld heeft, is mislukt. De capsule, hangend onder een parachute, had boven de staat Utah in de Verenigde Staten door een helikopter uit de lucht geplukt moeten worden.
De parachute werd echter om onbekende redenen niet ontplooid en om 17:58 uur Nederlandse tijd sloeg de capsule een kleine krater in de grond. De capsule is zwaar beschadigd en opengescheurd zodat de verzamelde zonnewinddeeltjes verontreinigd zijn geraakt. Na de crash is de capsule naar een cleanroom overgebracht waar wetenschappers proberen nog iets van het verzamelde materiaal te redden.
Genesis was de eerste poging van NASA sinds de Apollo-17 maanlanding in 1972 om materiaalmonsters vanuit de ruimte naar de aarde te brengen. Wetenschappers hadden gehoopt dat de door Genesis verzamelde zonnewinddeeltjes hen meer hadden kunnen vertelen over de samenstelling van de zon en het ontstaan van ons zonnestelsel. De missie heeft in totaal 260 miljoen dollar gekost.

Mensen in de ruimte

De Rus Gennady Padalka en de Amerikaan Mike Fincke, die samen de Expeditie-9 bemanning vormen, verblijven sinds 21 april aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-4 is aan de radiale poort van de Zarya module gekoppeld en de Progress M-50 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op 3 september maakten Padalka en Fincke hun vierde en laatste ruimtewandeling gedurende deze expeditie. Tijdens het 5 uur en 21 minuten durende uitstapje installeerden zij antennes voor de ATV aan de achterzijde van de Zvezda module en vervingen zij een pomp van het koelsysteem van de Zarya module. Ook voor deze ruimtewandeling werden weer de Russische pakken en de Pirs luchtsluis gebruikt.
Een van de experimenten van de DELTA-missie werd opnieuw uitgevoerd in het weekend van 4 en 5 september. André Kuipers kon in april het HEAT-experiment niet succesvol afronden toen bleek dat de bevestiging op de koelplaat van de glovebox dermate slecht was dat het experiment niet goed zijn warmte kwijt kon. Tijdens de elfdaagse vlucht van Kuipers was er onvoldoende tijd om het probleem op te lossen. Fincke kon nu het HEAT-experiment zonder problemen wel volledig uitvoeren.
Iets minder goed nieuws kwam op 8 september toen bleek dat de Elektron zuurstofgenerator was uitgevallen. De Elektron is het hoofdsysteem dat voor de zuurstofproductie zorgt en bevindt zich in de Russische woonmodule. Ook reparaties op 9 en 10 september hadden geen direct succes, al lijkt het erop dat het probleem bij de software ligt die het systeem nu telkens uitschakelt. Er is voldoende reservezuurstof aan boord voor minstens enkele weken. Daarnaast zijn voldoende onderdelen aan boord om Elektron mee te repareren.

De orkaan Frances heeft zware schade veroorzaakt op de Amerikaanse lanceerbasis Cape Canaveral in Florida. Zo raakte het Vehicle Assembly Building (VAB) ongeveer 4000 vierkante meter aan wandpanelen kwijt. Het VAB, een van de grootste gebouwen ter wereld, wordt gebruikt om de space shuttles aan hun grote brandstoftank en opduwraketten te bevestigen. Daarna wordt de shuttle op het mobiele lanceerplatform naar de afvuurplaats vijf kilometer verderop gereden. Ter vergelijk; het VAB is voldoende groot om de grote piramide van Cheops onderdak te kunnen bieden.
Tijdens de orkaan werd ook het gebouw zwaar beschadigd waarin de tegeltjes van het hitteschild van de shuttle vervaardigd worden. Een gedeelte van het dak werd afgerukt. Het is nog onduidelijk hoe dit de lanceerdatum van de eerstvolgende shuttlevlucht zal beïnvloeden, maar uitstel daarvan lijkt bijna onvermijdelijk.
Momenteel bevinden zich twee externe tanks en delen van de opduwraketten van de shuttle in het VAB. Ook de resten van de in februari 2003 verongelukte shuttle Columbia zijn in het gebouw opgeslagen.

Recente lanceringen

  • 6 september 2004 | 10:53 GMT | Lanceerplaats: Palmahim (Israël) | Draagraket: Shavit-1
    De lancering mislukt als de derde trap van de draagraket niet ontbrandt. De satelliet stort in de Middellandse Zee neer op enkele honderden kilometers ten westen van Israël, ergens ten zuiden van Kreta.

    • Ofek-6 | Massa: 200 kg | Int. Nr.: Niet in baan
      Dit is een militaire spionagesatelliet, die door Israël gebruikt zou worden om informatie te verzamelen over de naburige landen in de regio.
  • 8 september 2004 | 23:14 GMT | Lanceerplaats: Taiyuan | Draagraket: CZ-4B
    • Shi Jian-6A | Massa: 1200 kg? | Int. Nr.: 2004-035A
      Dit is een Chinese wetenschappelijke satelliet die in een baan tussen 590 en 602 km met een inclinatie van 97,7 graden wordt gebracht. De kunstmaan zal de straling in kaart brengen en andere aan het ruimtemilieu gerelateerde experimenten uitvoeren.
    • Shi Jian-6B | Massa: 1200 kg? | Int. Nr.: 2004-035B
      Hetzelfde als Shi Jian-6A.