Categorie: Publicaties

Dit voorjaar is het vijftig jaar geleden dat ’s werelds eerste ruimtestation werd gelanceerd, de Salyut. Dit programma werd in een voor de ruimtevaart uniek kort bestek gerealiseerd in een poging van de Sovjet-Unie om iets van de in de maanrace verloren prestige terug te winnen.
Problemen met hun N1 raket verhinderden hen om zelf kosmonauten naar de maan te sturen, en de Russische bemande vluchten tot en met 1969 waren beperkt tot een aantal Soyuz vluchten in een lage baan om de Aarde voor het demonstreren van rendez-vous en koppelingstechnieken – en dat met wisselend succes

Dit artikel verscheen in Nummer 2021-3 van het blad Ruimtevaart.

In het Apollo-Soyuz Test Project (ASTP) ging natuurlijk veel aandacht uit naar de speciaal ontwikkelde Docking Module (DM) die samen met de Apollo capsule op de laatste Saturnus-1B raket werd gelanceerd. Naast het door de Amerikanen en Russen samen ontwikkelde internationale koppelingsapparatuur APAS-75, was de DM ook noodzakelijk als luchtsluis
tussen de twee capsules met elk hun eigen atmosferische samenstellingen en drukken.

Toch betekende dit dat er een flinke wijziging van het klimaatsysteem van de Soyuz doorgevoerd moest worden om dit mogelijk te maken. Daarnaast waren er nog een aantal andere wijzigingen nodig die van de ASTP Soyuz een speciale variant maakte ten opzichte van de standaard Soyuz die in die tijd gebruikt werd voor het transport van kosmonauten naar de Salyut en Almaz ruimtestations.

Dit artikel verscheen in Nummer 2021-1 van het blad Ruimtevaart.

Over het Apolloproject zijn al talloze boeken, artikelen en documentaires verschenen. In 2019 culmineerde dit met het vijftigste jubileum van de eerste bemande maanlanding. Men zou denken dat er, buiten misschien enkele kleine details die het brede publiek niet aanspreken en alleen interessant zijn voor ingewijden, weinig nieuws meer toe te voegen is aan dit onderwerp.

En dat klopte ook – totdat eerder dit jaar op een Nederlands YouTube kanaal
Apollo video’s verschenen met een overtreffende stap van realistische weergave. Deze beelden vielen op doordat ze veel vloeiender en minder schoksgewijs afgespeeld worden dan het tot dan toe beschikbare materiaal. Dit is met name te zien op de opnamen met meer beweging zoals gemaakt vanaf de maanwagens die over het oppervlak reden tijdens de laatste drie Apollo missies. In plaats van de schokkerige beelden die we al lang ken den, zijn er nu gestabiliseerde en vloeiend lopende opnamen waarbij de kijker de gelegenheid krijgt om het landschap tijdens het rijden rustig in zich op te nemen. Tijd dus voor een interview met de maker, Niels Haneveld (1996).

Dit artikel verscheen in Nummer 2020-4 van het blad Ruimtevaart.

Op 22 en 23 april 2020 vond er een uniek experiment plaats. Door de waarnemingen van de New Horizons sonde, die zich momenteel diep in de Kuipergordel bevindt, te combineren met observaties vanaf de Aarde probeerden astronomen niet alleen een nieuw record in afstandsmetingen te vestigen maar tegelijkertijd ook technieken te demonstreren die behulpzaam zullen zijn bij het navigeren van toekomstige interstellaire
ruimteschepen.

In dit unieke experiment konden niet alleen professionele telescopen een bijdrage leveren, maar ook amateurs die over minimaal een 15 centimeter telescoop en een digitale camera beschikten.

Dit artikel verscheen in Nummer 2020-3 van het blad Ruimtevaart.

Met de New Horizons missie naar Pluto – het eerste Kuiper Belt Object (KBO) dat van nabij onderzocht werd – wordt de initiële verkenning van ons zonnestelsel afgerond. Voorlopig voor de laatste keer heeft de mensheid mogen ervaren hoe het is om voor het eerst een geheel nieuwe wereld, of in het geval van het Plutosysteem zelfs vijf werelden, te mogen aanschouwen.
Even leek het gedurende de zomer van 2015 of de gloriejaren zeventig en tachtig weer waren teruggekeerd toen de Voyagers Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus passeerden. Binnen enkele weken kwamen de nieuwe werelden elke dag beter in beeld. Zo ook tijdens de passage van New Horizons, een aspect wat planetair onderzoek zo interessant maakt; het gevoel elke dag iets nieuws te ontdekken, een gevoel dat appelleert aan de ontdekkingsreiziger die in elke mens verscholen zit.

Dit artikel verscheen in Nummer 2015-3 van het blad Ruimtevaart.

In 2007 was ik mede-hoofdredacteur van de speciale uitgave (Nummer 2007-6) van het blad Ruimtevaart ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van de lancering van ’s werelds eerste kunstmaan, de Sputnik-1 op 4 oktober 1957. In dit nummer een kijk op mogelijke alternatieve scenario’s waarin de ruimtevaart zich ook ontwikkeld zou kunnen hebben.

Deze speciale uitgave is hier in zijn geheel te downloaden.

In januari 2004 kondigde president George Bush zijn Vision for Space Exploration aan; een plan dat, als alles goed gaat, de Amerikaanse bemande ruimtevaart tot ver na het jaar 2020 vorm zal geven. Op zijn vroegst zal de Crew Exploration Vehicle (CEV) haar eerste vlucht maken in 2014 en nog voor het einde van dat decennium zullen de Amerikaanse astronauten weer terugkeren naar de maan, een halve eeuw nadat Neil Armstrong als eerste mens op de maan rondliep. Om de benodigde fondsen beschikbaar te maken voor de Visie, zullen de drie resterende spaceshuttles in 2010 buiten gebruik worden gesteld en zal NASA zich in 2016 terugtrekken uit het International Space Station (ISS) project. Om het ISS tussen 2010 en 2016 toch te kunnen bevoorraden en bemannen, wordt nu gekeken of er commerciële alternatieven ontwikkeld kunnen worden.

Dit artikel verscheen in Nummer 2007-4 van Ruimtevaart.

Het door Bradford Engineering B.V. (Heerle) en TNO (Rijswijk) ontwikkelde Cool Gas Generator Experiment (COGEX) beoogt de eerste demonstratie in een ruimtevaartapplicatie van de innovatieve koele gasgeneratortechnologie. Koele gasgeneratoren, in tegenstelling tot conventionele gasgeneratoren, leveren gassen direct bij omgevingstemperatuur zonder de aanwezigheid van schadelijke of vervuilende gassen. Met deze nieuwe techniek kan bijna puur stikstof-, zuurstof- of waterstofgas geproduceerd worden.

Dit artikel verscheen in Nummer 2007-2 van het blad Ruimtevaart.

De assemblage van het International Space Station (ISS) is na een lange pauze weer opgepakt. Na een periode van enkele jaren waarin vooral de Verenigde Staten probeerden te herstellen van het dramatische ongeluk met de spaceshuttle Columbia, kunnen de internationale partners in het project nu eindelijk de lancering van langverwachte elementen, zoals de resterende Amerikaanse en Japanse modules maar zeker ook ‘ons’ eigen Europese Columbus laboratorium en de vrachtvaarder ATV tegemoet zien. Vooral 2007 zal een belangrijk jaar worden voor de Europese bemande ruimtevaart waarin ESA en haar industriële en onderzoekspartners hun inspanningen bekroond zullen zien worden.

Dit artikel verscheen in Nummer 2007-2 van Ruimtevaart.

In 2006 is het alweer dertig jaren geleden dat de laatste zachte landing op onze naast buur in het heelal plaatsvond. De onbemande Russische Luna-24 kwam terecht in Mare Crisium, schepte 170 gram bodemmateriaal op en keerde vervolgens terug naar de aarde. Met deze vlucht kwam een einde aan een lange periode die al eind jaren vijftig begonnen was en waarin een grote hoeveelheid zowel onbemande als bemande ruimtetoestellen naar de maan werden gezonden. Hoewel er tijdens deze missies veel nuttig wetenschappelijk onderzoek werd verricht, lag de nadruk toch vooral op het ondersteunen van de Amerikaanse en Russische bemande maanprogramma’s in de jaren zestig. Pas in de jaren negentig vlogen er weer enkele sondes langs of naar de maan, en meer recentelijk ontwikkelen steeds meer landen zoals India en China hun eigen maanmissies.

Dit artikel verscheen in Nummer 2006-4 van Ruimtevaart.