Bericht uit de ruimte – Nummer 60

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de drie weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

De Rus Gennady Padalka en de Amerikaan Mike Fincke, die samen de Expeditie-9 bemanning vormen, verblijven sinds 21 april aan boord van het ruimtestation ISS. Het ruimteschip Soyuz TMA-4 is aan de radiale poort van de Zarya module gekoppeld en de Progress M-50 zit vast aan de achterzijde van de Zvezda module.
Op vrijdag 17 september slaagde de bemanning erin het Elektron zuurstofsysteem te repareren. De Elektron was een week eerder uitgevallen en in de tussentijd had men extra zuurstof uit de tanks van de Progress M-50 betrokken. Op woensdag 22 september viel de Elektron echter weer uit. Een dag later werden de motoren van de aangekoppelde Progress M-50 ontstoken om de baan van het ruimtestation met gemiddeld 4,8 km te verhogen. Na de manoeuvre bevond het ISS zich in een baan tussen 356 en 370 km.
Inmiddels zijn Padalka en Fincke begonnen met de voorbereidingen voor hun terugkeer naar de aarde in oktober. Zo testten zij het communicatiesysteem van de Soyuz TMA-4.
De Expeditie-10, bestaande uit de Amerikaanse commandant Leroy Chiao en de Russische boordwerktuigkundige Salizhan Sharipov zal midden oktober met de Soyuz TMA-5 richting ISS vertrekken. Omdat er deze keer geen betalende gastkosmonaut is, zal de Rus Yuri Shargin de derde plaats in de Soyuz innemen. Shargin zal na acht dagen met Padalka en Fincke in de Soyuz TMA-4 landen. Door problemen met een pyrotechnische bout in het koppelsysteem van de Soyuz TMA-5 en een technisch mankement aan de draagraket is de lancering uitgesteld van 9 oktober tot op zijn vroegst midden oktober.

Om woensdag 29 september rond 13:00 uur GMT zal de eerste SpaceShipOne vlucht starten in een poging om de Ansari X-prize in de wacht te slepen. Deze prijs, ter waarde van 10 miljoen dollar, is voor het eerste team dat er in slaagt met hetzelfde voertuig dat drie personen kan vervoeren tweemaal binnen 14 dagen naar een hoogte van 100 km te vliegen en weer behouden te landen. Deze door de X-Prize Foundation uit te reiken prijs is bedoeld om commerciële ruimtevaartactiviteiten te stimuleren.
Er doen verschillende teams mee aan deze competitie waarvan Scaled Composites, ontwikkelaars van de SpaceShipOne, de inmiddels gedoodverfde winnaars lijken te zijn. In juni voerde piloot Mike Melvill het ruimtevaartuigje al net over de 100 km grens heen, maar overleefde het avontuur ternauwernood toen hij de controle kwijtraakte en 35 km uit de koers raakte. Ter vergelijk, Scaled Composites heeft ongeveer 40 miljoen dollar geïnvesteerd in de ontwikkeling en bouw, daar waar de ontwikkeling van een middelgrote onbemande wetenschappelijke satelliet van ESA al gauw 150 miljoen euro kost.
Inmiddels heeft entrepreneur Richard Branson, oprichter van de vliegmaatschappij Virgin Atlantic, aangekondigd om de SpaceShipOne commercieel te gaan exploiteren. Branson wil binnen 5 jaar 3000 betalende passagiers een dergelijke ‘ruimtesprong’ laten maken voor de prijs van 115.000 pound per ticket.

Het zonnestelsel in

Europa’s eerste maansonde, SMART-1, zal midden november in een baan om de wachter van de nacht gebracht worden. SMART-1 werd in september 2003 gelanceerd en heeft sindsdien veelvuldig haar ionenmotor gebruikt om steeds verder van de aarde te geraken. De motor heeft tot nu toe 3300 uur gewerkt en daarbij 52 kg xenon verbruikt.

Op 13 september was het 45 jaar geleden dat de Russische sonde Luna-2, als eerste door mensenhanden gemaakte object, een ander hemellichaam bereikte. De Luna-2 sloeg na een reis van 34 uur te pletter op het maanoppervlak.

Recente lanceringen

  • 20 september 2004 | 10:31 GMT | Lanceerplaats: Sriharikota | Draagraket: GSLV
    • EDUSAT | Massa: 1950 kg | Int. Nr.: 2004-036A
      Indiase communcatiesatelliet bedoeld voor educatieve doeleinden. De kunstmaan zal gebruikt worden om interactieve programma’s en telecommunicatie aan te bieden voor onderwijs in afgelegen delen van India. De satelliet bereikt uiteindelijk een geostationaire positie op 74 graden oosterlengte.
  • 23 september 2004 | 15:07 GMT | Lanceerplaats: Plesetsk | Draagraket: Kosmos-3M
    • Kosmos-2408 | Massa: ?? kg | Int. Nr.: 2004-037A
      Russische Strela-3 militaire communicatiesatelliet.
    • Kosmos-2409 | Massa: ?? kg | Int. Nr.: 2004-037B
      Russische Strela-3 militaire communicatiesatelliet.
  • 24 september 2004 | 17:50 GMT | Lanceerplaats: Plesetsk | Draagraket: Soyuz-U
    • Kosmos-2410 | Massa: ?? kg | Int. Nr.: 2004-038A
      Dit is vermoedelijk het eerste exemplaar van een nieuwe generatie Russische elektronische afluistersatellieten. Deze nieuwe serie kunstmanen staat ook wel bekend als Liana. Hiermee is Rusland op dit gebied onafhankelijk geworden van KB Yuzhnoe in de Oekraïne dat de oudere Tselina-2 kunstmanen bouwde.
  • 27 september 2004 | 12:30 GMT | Lanceerplaats: Jiuquan | Draagraket: CZ-2D
    • FSW-20 | Massa: 3000 kg | Int. Nr.: 2004-039A
      Dit is waarschijnlijk een Chinese onbemande militaire spionagesatelliet. Andere bronnen melden dat de kunstmaan een wetenschappelijk doel dient, maar het ontwerp deelt met militaire satellieten die na enkele weken op aarde terugkeren.