Bericht uit de ruimte – Nummer 3

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

Eind augustus waren de drie bewoners van het ISS, de Amerikaanse commandant Frank Culbertson en zijn Russische collega’s Vladimir Dezhurov en Mikhail Tyurin, nog bezig met het uitladen van de Progress M-45 vrachtvaarder. Daarnaast instaleerden de ruimtebewoners een luchtkwaliteitsmeter, werd een van de acht batterijen in de Zvezda woonmodule vervangen, en hielden ze de lopende experimenten in Destiny nauwgezet in de gaten.

Op vrijdag 31 augustus gaf Frank Culbertson een interview aan de Britse BBC. Daarin drukte hij zijn bezorgheid uit over de toename van milieuvervuiling op aarde. Het was hem opgevallen tijdens observaties van de aarde vanuit het ISS dat de zichtbare hoeveelheid stof en smog in de atmosfeer flink is toegenomen sinds zijn eerdere vluchten in 1990 en 1993. Ook is bij riviermondingen goed te zien hoe het vervuilde rivierwater in de zee stroomt.

In de eerste week van september werd een experiment met aan boord gekweekte menselijke nier- en baarmoedercellen afgerond. Doel van het experiment was de onderzoekers meer inzicht te geven in de ontwikkeling van kankercellen, zodat er betere en effectievere medicijnen kunnen ontwikkeld worden.

Het ISS verkeert in een goede conditie terwijl eens het in de 92 minuten op een hoogte van 385 kilometer om de aarde draait.

De tweede Belgische hemelbestormer, Frank de Winne, zal in oktober 2002 in de Soyuz TMA-1 naar het ISS vliegen. Na de een week durende vlucht zal hij en zijn twee Russische collega’s met een oudere Soyuz capsule naar de aarde terugkeren. Andre Kuipers, Neerlands tweede ruimtevaarder, heeft nog geen vlucht toegewezen kregen.

Op 4 september maakte MirCorp hun plannen bekend om in 2004 een commercieel ruimtestation te lanceren. MirCorp probeerde vorig jaar nog het oude Russische ruimtestation Mir te exploiteren, maar verder dan een 76 dagen durend bezoek van twee kosmonauten kwam het toen niet. Afgelopen april betaalde Dennis Tito twintig miljoen dollar aan MirCorp voor een achtdaagse reis naar het ISS, en werd hiermee ’s werelds eerste ruimtetoerist.
MirCorp is nu samen met Energia een haalbaarheidsstudie begonnen naar een klein ruimtestation dat af en toe door kosmonauten en een betalende toerist bezocht zal worden. Het station zal met een Soyuz raket in de ruimte gebracht worden, en dus maximaal acht ton wegen. Dit is dus veel kleiner dan de Russische modules voor Mir en ISS die elk ongeveer twintig ton wegen en met de Proton raket gelanceerd worden. MirCorp wil het station in dezelfde baan als het ISS plaatsen, zodat het tijdens de Soyuz vluchten naar het ISS bezocht kan worden. Aspirant ruimtetoeristen kunnen zich op de website van MirCorp opgeven, maar diegenen die geen twintig miljoen dollar op hun bankrekening hebben staan kunnen misschien beter eerst op zoek gaan naar een sponsor.

Kunstmanen en satellieten

De succesvolle lancering van de eerste H-2A raket op 29 augustus was een geweldigde opsteker voor de Japanse ruimtevaartorganisatie NASDA. Mede door het mislukken van lanceringen van de H-2 raket in 1998 en 1999 was het budget van NASDA onder vuur komen te liggen en konden de Japanners zich niet nog een mislukking veroorloven. Typerend voor de hele situatie was het feit dat verschillende topmanagers al hun ontslagbrief hadden opgesteld voor het geval dat de lancering van de H-2A zou mislukken!
Gelukkig ging alles goed, al werd de start drie uur uitgesteld om een klep in een brandstofleiding te vervangen. Maar om 9:00 uur MEZT vertrok dan toch de 53 meter hoge raket vanaf haar lanceerplatform op het eiland Tanegashima in het zuidwesten van Japan. 29 minuten na de lancering kwam de tweede trap en haar lading, een instrumentenpakket onder de naam VEP-2, in de geplande geostationaire overgangsbaan. Doel van de VEP-2 was het verzamelen van gegevens over het functioneren van de raket gedurende de vlucht. Korte tijd later werd een kleine satelliet, de LRE, afgestoten. De buitenkant van de bolvormige LRE is bezet met spiegels, die laserstralen vanaf de aarde weerkaatsen. Door de tijd te meten hoelang deze laserstralen onderweg zijn kunnen wetenschappers de positie van de satelliet en uiteindelijk de vorm van de aarde precies bepalen.
De tweede en derde lancering van de H-2A raket zijn voorzien voor januari en maart volgend jaar. Daarna zal de raket waarschijnlijk op de commerciële lanceermarkt worden aangeboden.

Op 30 augustus werd de communicatiesatelliet Intelsat-902 door een Ariane-44L in een geostationaire overgangsbaan gebracht. Vanuit haar positie op 62 graden Oosterlengte op 36.000 kilometer hoogte, zal de Intelsat-902 telefoon- en datatransmissie gaan verzorgen voor Europa, het Midden-Oosten, Centraal-Azië, het Verre Oosten en Australië. De satellieten van de negende generatie worden gebouwd door Space Systems/Loral en wegen bij lancering bijna 4700 kilogram. Er zullen tot 2003 nog vijf van deze satellieten voor Intelsat gelanceerd worden.

De Verenigde Staten lanceerden op 8 september een militaire satelliet. De lancering met een Atlas-2AS vond plaats vanaf Cape Canaveral in Florida. Er werd niet vermeld om wat voor soort satelliet het ging, maar de baan (cirkelvormig op 1100 kilometer hoogte) wijst erop dat het een electronische afluistersatelliet betreft.

De Block-E trap van een Vostok raket die op 22 augustus 1975 werd gelanceerd, is op 6 september in de atmosfeer boven de oostelijke staten van de VS verbrand. De vurige terugkeer is door veel mensen waargenomen, wat weer aanleiding gaf tot diverse berichten in de pers. Indertijd plaatsten de Sovjets met deze raket een electronische afluistersatelliet, die kortweg Kosmos-756 werd genoemd, in een baan om de aarde. Deze satelliet is al in 1992 in de atmosfeer verbrand.

Recente lanceringen