Bericht uit de ruimte – Nummer 13

Bericht uit de ruimte is een periodieke nieuwsbrief met een overzicht van het actuele ruimtevaartnieuws, en verschijnt ongeveer om de twee weken. De in de nieuwsbrief genoemde tijden zijn gegeven in GMT (Greenwich Mean Time).

Mensen in de ruimte

De space shuttle Columbia keerde op dinsdag 12 maart terug naar de aarde. Om 9:31 uur GMT landde de oudste shuttle met haar zeven bemanningsleden op de verharde baan van het Kennedy Space Center in Florida. Hiermee kwam een eind aan missie STS-109, de vierde onderhoudsbeurt van de Hubble ruimtetelescoop.

Enkele uren later begon een paar kilometer van de landingsbaan, de space shuttle Atlantis aan het eerste deel van haar reis naar de ruimte. De Atlantis werd samen met haar twee opduwraketten en de grote brandstoftank op het mobiele lanceerplatform naar de zes kilometer verderop gelegen lanceerplaats gereden. Na een reis van bijna zes uur arriveerde de shuttle op lanceerplaats 39B, vlakbij de Atlantische kustlijn.
Op 4 april zal de shuttle Atlantis gelanceerd worden voor missie STS-110. Gedurende deze elfdaagse vlucht zal de S0-Truss (het centrale deel van de grote balk voor de zonnepanelen) met de Mobile Transporter aan het ISS bevestigd worden. De zeven astronauten aan boord van de shuttle zullen het eerste bezoek zijn voor de Expeditie-4 die nu aan boord van het station is.

Aan boord van het ruimtestation ISS waren de Rus Yuri Onufrienko en de Amerikanen Carl Walz en Daniel Bursch druk bezig om de vrachtcapsule Progress M1-7 vol te laden met afval en ongebruikte spullen. Op 19 maart werden de luiken tussen de Progress M1-7 en het station gesloten en even later ontkoppelde het vrachtschip. Terwijl de Progress M1-7 zich van het station verwijderde, werd een klein satellietje, Kolibry-2000, uitgezet. Dit 20,5 kilogram satellietje, beschikt over een deetjesdetector en een magnetometer om de ruimte direct boven Europa en Australië te onderzoeken. Ook zullen fysische processen in de stralingsgordels en het magnetisch veld van de aarde onderzocht worden. Nadat de Kolibry was uitgezet ontstak de Progress M1-7 zijn motoren en verbrandde even later in de bovenste lagen van de aardatmosfeer boven de Grote Oceaan.

Op 21 maart werd de Progress M1-8 gelanceerd. Op zondag 24 maart zal dit vrachtschip vastmaken aan de Zvezda module van het ruimtestation. Inmiddels is bekend geworden dat het verblijf van Onufrienko, Walz en Bursch aan boord van het ISS drie weken langer zal gaan duren. De lancering van de shuttle Endeavour, waarmee het drietal terug naar de aarde zal keren, is uitgesteld van 6 mei naar omstreeks 31 mei. Dit om de bemanning van de Endeavour extra trainingstijd te geven nadat vorige week besloten is om een van de scharnieren van de Canadese robotarm van het ruimtestation te vervangen. Hiervoor moet een extra ruimtewandeling gemaakt worden. Dit scharnier heeft al problemen gegeven sinds de arm geïnstalleerd werd in mei 2001. NASA gaat ervan uit dat de armproblemen de installatie van de S0-Truss volgende maand, niet zullen beïnvloeden, zodat de vlucht van de Atlantis gewoon door kan gaan.

De Chinese krant Wen Wei Po meldde op vrijdag 22 maart dat de derde testvlucht van de bemanbare Shenzhou capsule binnen enkele dagen van start zou kunnen gaan. Net als de twee eerdere testvluchten, in november 1999 en januari 2001, zal ook de Shenzhou-3 onbemand zijn. Onbevestigde bronnen meldden dat de eerste bemande vlucht van de Shenzhou staat gepland voor volgend jaar. Dan zal China na Rusland en de Verenigde Staten, de derde natie worden die zelfstandig een bemande ruimtereis onderneemt.

Kunstmanen en satellieten

De realisatie van het netwerk van Europese navigatiesatellieten, Galileo, is tijdens de ministerconferentie op 15 en 16 maart in Barcelona, weer een stap dichterbij gekomen. De verantwoordelijke staatshoofden en ministers hebben de Transportraad gevraagd om, tijdens hun volgende bijeenkomst op 25 en 26 maart, de nodige beslissingen te nemen en fondsen vrij te maken. Galileo bestaat uit een dertigtal satellieten in 23.600 kilometer hoge banen om de aarde. Het Galileo navigatiesysteem maakt Europa onafhankelijk van het Amerikaanse GPS-systeem, dat nu veelal gebruikt wordt. Met het Galileo systeem is ook de civiele gebruiker in staat zijn positie tot op één meter nauwkeurig te bepalen, wat met het GPS-systeem alleen aan militaire gebruikers is voorbehouden. Galileo moet in 2006 of 2007 operationeel worden.

Op 17 maart werd twee satellieten gelanceerd in het kader van het GRACE project. GRACE staat voor Gravity Recovery and Climate Experiment, en is een samenwerkingsverband tussen NASA en DLR, het Duitse Lucht- en Ruimtevaart instituut. De twee door Astrium gebouwde satellieten, die elk een halve ton wegen, werden door een Rockot raket vanaf het Plesetsk kosmodroom in Noord-Rusland in een cirkelvormige baan over de polen van de aarde gebracht. Op een hoogte van 500 kilometer zal het tweetal eens in de 95 minuten om de aarde cirkelen. Beide satellieten zijn uitgerust met een afstandbepalingssysteem gebasseerd op micro-golven. Hiermee kan een verandering in de afstand tussen de twee satellieten op 10 micrometer nauwkeurig bepaald worden. Wetenschappers willen met deze gegevens het gravitatieveld van de aarde nauwkeurig in kaart brengen. De GRACE missie moet minimaal vijf jaar gaan duren.

Recente lanceringen

Datum Tijd Satelliet Draagraket Lanceerplaats Opmerkingen IntNat. Nr.
16 Jan 00:30 Milstar-5 Titan-4B Cape Canaveral Militair 2002-001A
22 Jan 23:47 Insat-3C Ariane-42L Kourou Communicatie 2002-002A
4 Feb 02:45 MDS-1
DASH
VEP-3
H-2A Tanegashima Technologie
Technologie
Technologie
2002-003A
2002-003B
2002-003C
5 Feb 20:58 HESSI Pegasus-XL Cape Canaveral Astronomie 2002-004A
11 Feb 17:43 Iridium
Iridium
Iridium
Iridium
Iridium
Delta-2 Vandenberg Communicatie
Communicatie
Communicatie
Communicatie
Communicatie
2002-005A
2002-005B
2002-005C
2002-005D
2002-005E
21 Feb 12:43 Echostar-7 Atlas-3B Cape Canaveral Communicatie 2002-006A
23 Feb 06:59 Intelsat-904 Ariane-44L Kourou Communicatie 2002-007A
25 Feb 17:26 Kosmos-2387 Soyuz-U Plesetsk Militair 2002-008A
1 Mrt 01:08 Envisat Ariane-5G Kourou Aardobservatie 2002-009A
1 Mrt 11:22 Columbia STS-109 Shuttle KSC Ruimteveer 2002-010A
8 Mrt 23:59 TDRS-I Atlas-2AS Cape Canaveral Communicatie 2002-011A
17 Mrt 10:21 GRACE F-1
GRACE F-2
Rokot Plesetsk Wetenschap
Wetenschap
2002-012A
2002-012B
19 Mrt 22:28 Kolibry-2000 Progress M1-7 Wetenschap 2001-051C
21 Mrt 20:13 Progress M1-8 Soyuz-FG Baykonur Logistiek 2002-013A